Il 5 giugno è l’anniversario della nascita (nel 1898) del poeta e drammaturgo spagnolo Federico García Lorca (1898-1936)
it.wikipedia.org/wiki/Federico_Garc%C3%ADa_Lorca
Già più volte ho parlato di lui, da ultimo il 19 agosto 2019.
Trascrivo (in spagnolo, e nelle traduzioni in italiano e in una di quelle in Esperanto) la poesia “La casada infiel” (La sposa infedele – La malfidela edzino).
Allego un francobollo spagnolo del 1980 in onore di García Lorca.
LA CASADA INFIEL
Y que yo me la llevé al río
creyendo que era mozuela,
pero tenía marido.
*
Fue la noche de Santiago
y casi por compromiso.
se apagaron los faroles
y se encendieron los grillos.
En las últimas esquinas
toqué sus pechos dormidos,
y se me abrieron de pronto
como ramos de jacintos.
El almidón de su enagua
me sonaba en el oído,
como una pieza de seda
rasgada por diez cuchillos.
Sin luz de plata en sus copas
los árboles han crecido,
y un horizonte de perros
ladra muy lejos del río.
*
Pasadas las zarzamoras,
los juncos y los espinos,
bajo su mata de pelo
hice un hoyo sobre el limo.
Yo me quité la corbata.
Ella se quitó el vestido.
Yo el cinturón con revólver.
Ella sus cuatro corpiños.
Ni nardos ni caracolas
tienen el cutis tan fino,
ni los cristales con luna
relumbran con ese brillo.
Sus muslos se me escapaban
como peces sorprendidos,
la mitad llenos de lumbre,
la mitad llenos de frío.
Aquella noche corrí
el mejor de los caminos,
montado en potra de nácar
sin bridas y sin estribos.
No quiero decir, por hombre,
las cosas que ella me dijo.
La luz del entendimiento
me hace ser muy comedido.
Sucia de besos y arena
yo me la llevé del río.
Con el aire se batían
las espadas de los lirios.
*
Me porté como quien soy.
Como un gitano legítimo.
Le regalé un costurero
grande de raso pajizo,
y no quise enamorarme
porque teniendo marido
me dijo que era mozuela
cuando la llevaba al río.
Federico García Lorca
(“Romancero gitano”)
°°°°°
LA SPOSA INFEDELE
(legge Arnoldo Foà)
E io che me la portai al fiume
credendo che fosse ragazza,
invece aveva marito.
*
Fu la notte di S. Giacomo
e quasi per obbligo.
Si spensero i fanali
e s’accesero i grilli.
Alle ultime svolte
toccai i suoi seni addormentati
e di colpo mi s’aprirono
come rami di giacinti.
L’amido della sua gonnellina
suonava alle mie orecchie,
come un pezzo di seta
lacerato da dieci coltelli.
Senza luce d’argento sulle cime
sono cresciuti gli alberi,
e un orizzonte di cani
abbaia lontano dal fiume.
*
Passati i rovi,
i giunchi e gli spini,
sotto il cespuglio dei suoi capelli
feci una buca nella fanghiglia.
Io mi levai la cravatta.
Lei si tolse il vestito.
Io la cintura e la rivoltella.
Lei i suoi quattro corpetti.
Non hanno una pelle così fine
le tuberose e le conchiglie
né i cristalli alla luna
risplendono di tanta luce.
Le sue cosce mi sfuggivano
come pesci sorpresi,
metà piene di brace,
metà piene di freddo.
Corsi quella notte
il migliore dei cammini,
sopra una puledra di madreperla
senza briglie e senza staffe.
Non voglio dire, da uomo,
le cose che ella mi disse.
La luce dell’intendimento
mi fa esser molto discreto.
Sporca di baci e sabbia
la portai via dal fiume.
Con la brezza si battevano
le spade dei gigli.
*
Agii da quello che sono,
da vero gitano.
Le regalai un grande cestino
di raso paglierino,
e non volli innamorarmi
perché avendo marito
mi disse che era ragazza
mentre la portavo al fiume.
Federico García Lorca
(“Romancero gitano”)
trad. Carlo Bo, “García Lorca – Tutte le poesie”,
Garzanti, Milano, 2001, p. 477-481
°°°
LA MALFIDELA EDZINO
Ĉar mi kredis ŝin fraŭlino
al river’ mi kun ŝi iris,
sed ŝi estis jam edzino.
*
Estis en Jakoba nokto
kaj pro kvazaŭ kompromiso.
La lanternoj estingiĝis
kaj ekĉirpis arde griloj.
Ŝiajn mamojn mem dormintajn
palpis mi ĉe stratofino
kaj subite ili floris
kvazaŭ hiacinta spiko.
La subjupo amelita
sonis kiel pec’ da silko
same kiel sonas ŝtofo
kiun ŝirus dek tranĉiloj.
Sen arĝentolumaj ludoj
arboj kreskis en fikcio
kaj hund-horizonto bojis
ĉe la transrivera nigro.
*
Preter la rubusoj, junkoj,
dornoplantoj kaj vepr-pikoj
faris mi sub ŝiaj haroj
etan foson sur la ŝlimo.
Mi demetis la kravaton,
ŝi la bluzon de virino,
mi la revolvero-zonon,
ŝi gajnojn el pur-silko.
Ne troveblas fajna haŭto,
nek konketoj, nek lilioj,
nek kristaloj kun lunlumo
helas kun pli granda brilo:
ŝiaj kruroj el mi fuĝis
kiel fiŝo je surprizo,
la duono ŝajne brulis
plena la duon’ de frido…
Mi trakuris tiu nokto
per brilperla ĉevalino
la plej belan el la vojoj
sen la selo kaj sen bridoj.
Mi, ĉar viro, ne konfesos
kiaj estis ŝiaj diroj,
lum’ el saĝ’ kaj diskretemo
diktas al mi prudentiĝon.
Ni forlasis la riveron,
ŝin malpuris sabl’ kaj kisoj,
ja batalis kontraŭ l’ vento
blankaj glavoj de l’ iridoj.
*
Mi kondutis laŭ mi estas:
kiel vera ciganido,
silkan kudrilujon flavan
donis mi al ŝi kun digno.
Kaj ne volis mi ŝin ami,
ĉar estante jam edzino
ŝi survoje al rivero
deklaris min trompe fraŭlino.
Federico García Lorca
trad. Antonio Marco Botella
(el “LA POPOLSTILO EN LA POEZIO DE LORCA”)
