Il 30 dicembre ricorre la morte (nel 1997) del sociologo, poeta ed attivista italiano della nonviolenza e contro la mafia Danilo Dolci (1924-1997)
it.wikipedia.org/wiki/Danilo_Dolci
eo.wikipedia.org/wiki/Danilo_Dolci
soprannominato il Gandhi della Sicilia.
Rinvio, per le notizie biografiche, alle pagine di Wikipedia ed alla presentazione di Carlo Minnaja nel volume “Luigi Pirandello kaj aliaj siciliaj aŭtoroj”, FEI 2012.
Quel libro contiene anche (pagg. 302-305) la traduzione in Esperanto, a cura di Carlo Minnaja, di un capitolo della raccolta di Danilo Dolci “Racconti siciliani”, scritta nell’originale in un linguaggio popolare semidialettale.
Trascrivo la presentazione di Carlo Minnaja, ed allego:
– la copertina del volumetto di Augusto Cavadi “La mafia spiegata ai turisti” (tradotto in Esperanto, con il titolo “Mafio klarigita al turistoj”, da Michela Lipari e Carlo Minnaja, prefazione di Giuliano Turone, in vista del Congresso Italiano di Esperanto del 2012 nella città siciliana di Mazara del Vallo), ed . Di Girolamo, Trapani 2011
(recensione di Konstanten Krysakov in “La ondo de Esperanto” 2011-11
esperanto-ondo.ru/Recenzoj/R-cavadi.htm ;
una recensione più centrata, di Nikolao Gudskov, su www.esperanto.be/fel/publika/010379p.php?p
– il francobollo italiano del 2017 in ricordo di due delle (purtroppo numerose) vittime della mafia, Pio La Torre e Rosario Di Salvo, uccisi il 30 aprile 1982.
DANILO DOLCI
Danilo Dolci (1924-1997), filo de slovenino kaj italo, pro la fervojista profesio de la patro translokiĝas plurfoje dum la junaĝo,
Naskiĝinte en Sesana (nun Slovenio) li abiturientiĝas pri arto en Milano. Lin altiras muziko, precipe Bach, kaj klasikaj aŭtoroj socie kaj morale engaĝitaj, kiel Voltaire kaj Tolstoj. Dum la unuaj jaroj de la milito li estas en Piemonto; militrifuze kontraŭ la faŝista respubliko de Norda Italujo li eskapas al Abruco, post la milito li revenas al Milano kaj preskaŭ diplomiĝas pri arkitekturo, sed antaŭ la diskuto de la fina disertacio li foriras kaj partoprenas la eksperimenton de Nomadelfia, modelo de komunuma vivo, fondita de pastro Zeno Saltini en regiono Emilio.
En 1952 li translokiĝas al okcidenta Sicilio, kie li intense partoprenas la neperfortajn luktojn kontraŭ mafio kaj subevoluo, por la homaj kaj laboraj rajtoj, tiel ke li povas plenrajte esti konsiderata sicilia verkisto. Lia socia engaĝiĝo iĝas ekstreme intensa, li vojaĝas tra la tuta insulo enketante pri la mizera stato de la popolo, vivanta en konstanta malriĉo jam de generacioj, al kiu la ŝtato aperas pli kiel severa leĝdonanto ol kiel kreanto de rimedoj por progresigo de la regiono. Energia estas lia denunco kontraŭ mafio kaj kontraŭ la aŭtoritatoj kiuj, kaŝe aŭ aperte, ĝin apogas; pro ĉi tiu denunco li estas akuzita, la proceso daŭras jarojn, kaj nur pro amnestio li sukcesas eviti karceron. Pluraj dekoj da verkoj (inkluzive poemarojn) atestas pri lia skrupula dokumentiteco pri la situacio en la tiutempa Sicilio kaj instigas al neperforta lukto kontraŭ situacio kiu ne permesas evoluon.
Kvankam la socia kaj ekonomia situacio de la insulo draste ŝanĝiĝis en la lasta duonjarcento, la verkaro de Dolci havas valoron ne nur de historia dokumento: lia konstanta apudesto ĉe la popolo inspiris paĝojn de vera literaturo ne nur raporta aŭ denunca, sed ankaŭ lirika.
Carlo Minnaja “Luigi Pirandello kaj aliaj siciliaj aŭtoroj”, FEI 2012, p. 301
