La 9-a de oktobro estas la datreveno de la naskiĝo (en 1802) de la lingvisto, verkisto, poeto kaj patrioto Niccolò Tommaseo (1802-1874).
it.wikipedia.org/wiki/Niccol%C3%B2_Tommaseo
Unika ekzemplo de kultura kosmopolitismo, Tommaseo estas fama precipe pro “Dizionario della lingua italiana” (Vortaro de la itala lingvo) kaj pro “Nuovo Dizionario de’ Sinonimi della lingua italiana” (Nova Vortaro de la Sinonimoj de la itala lingvo), ankoraŭ nun utiligataj, la romano “Fede e bellezza” (Fido kaj beleco), la studoj pri la toskanaj, iliriaj, novgrekaj kaj korsikaj kulturoj, la poemaro “Confessioni” (Konfesoj), iaspeca respondo al la “Canti” (Kantoj) de Giacomo Leopardi, kiun li ne povis toleri pro “lia malvarma blasfemo kaj la teda malfeliĉaĵo”), kaj “Commento alla Divina Commedia” (Komento pri la Dia Komedio).
Li estis influa patrioto en Venecio (kvankam naskiĝinta en
Dalmatio, tiutempe habsburga kaj hodiaŭ kroata, Tommaseo ĉiam sentis sin italo); li kontraŭstaris la unuigon de Italio sub dinastio Savoia (koherece, li rifuzis la nomumon kiel Senatano de de la Regno de Italio), kaj (kvankam profunde katolika), asertis la neceson de la rezigno de la katolika Eklezio al la surtera povo.
Mi transskribas, en la itala kaj en anonima traduko al Esperanto, parton de lia poeziaĵo, kaj aldonas italan poŝtmarkon de 1974, laŭ skizo de Giuseppe Verdelocco, pro la umuajarcenta datreveno de la morto de Tommaseo, kun la monumento de Francesco Barzaghi (1839-1892) starigita en Venecio en 1882.
FOGLIA
Foglia, che lieve a la brezza cadesti
sotto i miei piedi, con mite richiamo
forse ti lagni perch’io ti calpesti.
Mentr’ eri viva sul verde tuo ramo,
passai sovente, e di te non pensai;
morta ti penso, e mi sento che t’amo.
Tu pur coll’aure, coll’ombre, co’ rai
venivi amica nell’anima mia;
con lor d’amore indistinto t’amai.
Conversa in loto ed in polvere, o pia,
per vite nuove il perpetuo concento
seguiterai della prima armonia.
Niccolò Tommaseo
°°°
FOLI’ MALPEZA
Foli’, falinta malpeze je l’ vento,
sub pied’ mia, per milda riproĉo,
ĉar mi vin tretis, vi estas en plendo.
Dum sur branĉ’ verda vi estis en loĝo
ofte mi pasis sen pens’ al via vivo;
nun, por vi morta, jen mia amvoĉo.
En vi, iĝinta jen polvo jen ŝlimo,
per novaj vivoj la kanto konstanta
pludaŭros de l’ harmonia sublimo.
Kaj mi, vin viva en mi mem sentanta,
jen baldaŭ falos kaj l’ korpon forĵetos
al flor’, al ond’ al elektr’, al vent’ kanta.
Niccolò Tommaseo
