La 31-a de oktobro estas la datreveno de la morto (en 1967) de la liguria poeto kaj verkisto Camillo Sbarbaro (1888-1967) it.wikipedia.org/wiki/Camillo_Sbarbaro

(ne estas pri li Vikipedia paĝo en Esperanto).

Mi jam parolis pri li la 31-an de oktobro 2017.

www.bitoteko.it/esperanto-vivo/eo/2017/10/31/camillo-sbarbaro/

Mi transskribas, en la itala kaj en ĝia versio al Esperanto, lian poeziaĵon “Liguria – Scarsa lingua di terra che orla il mare” (Ligurio – Minca terlando, kiu maron randas).

Mi aldonas:

– la italan poŝtmarkon de 2004, laŭ skizo de Cristina Bruscaglia, pri la norditala regiono Ligurio;

– la kovrilon de la  volumo de Carlo Minnaja “Eugenio Montale kaj aliaj liguriaj aŭtoroj”, en kiu estas la versio en Esperanto de la poeziaĵo.

---

LIGURIA

    Scarsa lingua di terra che orla il mare,

    chiude la schiena arida dei monti;

    scavata da improvvisi fiumi; morsa

    dal sale come anello d’ancoraggio;

    percossa dalla farsa; combattuta

    dai venti che ti recano dal largo

    l’alghe e le procellarie

    – ara di pietra sei, tra cielo e mare

    levata, dove brucia la canicola

    aromi di selvagge erbe.

    Liguria,

    l’immagine di te sempre nel cuore,

    mia terra, porterò, come chi parte

    il rozzo scapolare che gli appese

    lagrimando la madre.

    Ovunque fui

    nelle contrade grasse dove l’erba

    simula il mare; nelle dolci terre

    dove si sfa di tenerezza il cielo

    su gli attoniti occhi dei canali

    e van femmine molli bilanciando

    secchi d’oro sull’omero – dovunque,

    mi trapassò di gioia il tuo pensato

    aspetto.

    Quanto ti camminai ragazzo! Ad ogni

    svolto che mi scopriva nuova terra,

    in me balzava il cuore di Caboto

    il dì che dal malcerto legno scorse

    sul mare pieno di meraviglioso

    nascere il Capo.

    Bocconi mi buttai sui tuoi fonti,

    con l’anima e i ginocchi proni, a bere.

    Comunicai di te con la farina

    della spiga che ti inazzurra i colli,

    dimenata e stampata sulla madia,

    condita dall’olivo lento, fatta

    sapida dal basilico che cresce

    nella tegghia e profuma le tue case.

    Nei porti delle tue città cercai,

    nei fungai delle tue case, l’amore,

    nelle fessure dei tuoi vichi.

    Bevvi

    alla frasca ove sosta il carrettiere,

    nella cantina mucida, dal gotto

    massiccio, nel cristallo

    tolto dalla credenza, il tuo vin aspro

    – per mangiare di te, bere di te,

    mescolare alla tua vita la mia

    caduca.

    Marchio d’amore nella carne, varia

    come il tuo cielo ebbi da te l’anima,

    Liguria, che hai d’inverno

    cieli teneri come a primavera.

    Brilla tra i fili della pioggia il sole,

    bella che ridi

    e d’improvviso in lagrime ti sciogli.

    Da pause di tepido ingannate,

    s’aprono violette frettolose

    sulle prode che non profumeranno.

    Le petraie ventose dei tuoi monti,

    l’ossame dei tuoi greti;

    il tuo mare se vi trascina il sole

    lo strascico che abbaglia o vi saltella

    una manciata fredda di zecchini

    le notti che si chiamano le barche;

    i tuoi docili clivi, tocchi d’ombra

    dall’oliveto pallido, canizie

    benedicente a questa atroce terra:

    – aspri o soavi, effimeri od eterni,

    sei tu, terra, e il tuo mare, i soli volti

    che s’affacciano al mio cuore deserto.

    Io pagano al tuo nume sacrerei,

    Liguria, se campassi della rete,

    rosse triglie nell’alga boccheggianti;

    o la spalliera di limoni al sole,

    avessi l’orto; il testo di garofani,

    non altro avessi:

    i beni che tu doni ti offrirei.

    L’ultimo remo, vecchio marinaio

    t’appenderei.

    Chè non giovano, a dir di te, parole:

    il grido del gabbiano nella schiuma

    la collera del mare sugli scogli

    è il solo canto che s’accorda a te.

    Fossi al tuo sole zolla che germoglia

    il filuzzo dell’erba. Fossi pino

    abbrancato al tuo tufo, cui nel crine

    passa la mano ruvida aquilone.

    Grappolo mi cocessi sui tuoi sassi.

Camillo Sbarbaro

°°°°°

LIGURIO

Minca terlando, kiu maron randas, 

l’ aridan dorson de la montoj fermas; 

ĉizata de river’ abrupta; salo 

vin mordas kvazaŭ ringon de ankriĝo; 

skurĝata de la ventoj, kuntrenantaj 

procelariajn algojn el la maro 

– ŝtona altar’ vi estas, inter ĉielo 

kaj mar’ levita, kie varm’ bruligas 

sovaĝherbajn aromojn. 

Ligurio, 

land’ mia, vian bildon en la koro 

ĉiam mi tenos, kiel foriranto 

tenas kitelon krudan, alkroĉitan 

de la patrin’ larmanta. ĉie kie 

en la kvartaloj grasaj, kie herbo 

simulas maron; en la dolĉaj teroj 

kie solviĝas pro tener’ ĉielo 

sur la mirantaj de l’ kanal’ okuloj 

kaj inoj iras balancante molajn 

orajn sitelojn sur la brako – ĉie, 

min trapikis per ĝojo la aspekto 

pri vi pensita.

Kiom mi knabe vin tramarŝis! Ĉiam 

je kurbo malkovranta novan teron 

en mi la koro de Kaboto saltis 

kiam de la ma1certa ŝip’ li vidis 

ke sur la plena mar’ de mirindaĵoj 

Kabo naskigas.

Mi tuj min ĵetis ventre sur la fontojn 

kun anim’ kaj genuoj, por eltrinki.

Mi pri vi komunikis per faruno 

de l’ spik’ lazuriganta viajn montojn, 

taŭzita kaj stampita sur la ŝranko, 

spicita per oleo lanta, kaj

sapora pro la bazili’ kreskanta 

en la pot’ parfumanta viajn domojn. 

Mi serĉis en haven’ de viaj urboj, 

en la fungej’ de viaj domoj, l’ amon, 

en viaj vilaĝfendoj. Kaj mi trinkis 

ĉe l’ planto kie haltas la ĉaristo, 

en la mucida kelo, el la glaso 

masiva, en kristal’ prenita el la 

servicoŝranko vian vinon aspran 

– por min nutri el vi, trinki el vi, 

miksi al via vivo vivon mian 

kadukan.

Stampo de amo en la karn’, varia 

kiel via ĉiel’ l’animo mia, 

Ligurio, havanta dum la vintro 

dolĉajn ĉielojn kiel dum printempo. 

Lumas la suno tra l’ fadenoj pluvaj , 

bela, ridanta, 

kaj subite en larmoj vi solviĝas, 

Trompitaj de la paŭzoj de tepido 

hastemaj violetoj malfermiĝas 

sur la pruoj kiuj ne bonodoros.

Ventaj ŝtonejoj de montetoj viaj, 

l’ ostar’ de viaj riverbordoj; 

via mar’, se al ĝi direktas suno 

la reton kiu brilas, aŭ saltetas 

en ĝi manpleno frida de zekenoj 

la noktojn, kiam barkoj intervokas; 

viaj dolĉaj deklivoj, ombrosplitoj

el olivejo palaj, maljunaĝo 

benanta tiun ĉi kruelan landon: 

– aspraj aŭ dolĉaj, etaj aŭ eternaj 

estas vi, tero, via mar’ la nuraj 

vizaĝoj por kor’ mia, kor’ dezerta.

Pagan’, oferus al dieco via 

mi, Ligurio, se mi vivus el la 

reto, en l’ algo ruĝajn triglojn saltajn: 

aŭ la spaliron de citronoj sub la 

suno, se horton havus mi; diantojn 

se mi havus nur tion: 

la riĉon kiun vi donas mi donus. 

Lastan remilon, ŝipanar’ maljuna 

al vi mi kroĉus.

Ĉar ne utilas vortoj por paroli 

pri vi; la kri’ de l’ mevo en la ŝaŭmo 

la kolero de l’ maro sur la rifoj 

jen nura kanto, harmoni’, por vi.

Mi estu grund’ sub via sun’ naskanta 

la herban tigon. Estu mi pinarbo 

al via tof’ kroĉita, kie mano 

aspra pasas tra l’ haroj kiel kajto. 

Ho, mi, grapolo, povu min kuiri 

sur viaj ŝtonoj. 

Camillo Sbarbaro, trad. Carlo Minnaja

(el “Eugenio Montale kaj aliaj liguriaj aŭtoroj”, 2013, p. 60-62)