La 14-a de julio estas la datreveno de la morto (en 1998) de la ĉeĥa biologo kaj poeto Miroslav Holub (1923-1998).
en.wikipedia.org/wiki/Miroslav_Holub
Holub – malofta ekzemplo de simbiozo inter scienco kaj poezio – estas pli konata en eksterlando (aparte, en la anglalingvaj Landoj, danke al multnombraj tradukoj) ol en patrujo; en Italio, krome, li estas praktike nekonata (ne estas pri li Vikipediaj paĝoj en la itala, samkiel cetere da ili ne estas en la ĉeĥa kaj en Esperanto; kaj nur kun granda peno mi sukcesis trovi en la reto ion en itala lingvo, tamen nerekte akiritan).
caponnetto-poesiaperta.blogspot.it/2012/04/miroslaw-holub-due-poesie.html
Aliflanke, lia internacia populareco estas atestita de la fakto, ke liaj verkoj estas tradukitaj al pli ol 30 lingvoj, inkluzive de Esperanto: la revuo “Esperanto de UEA” publikigis la version (de Eduard Felix) de 4 poeziaĵoj:
– en numero 1963-12, p. 211, “Knabino en laboratorio”, “Kapo”, “Kranverŝejo”;
– en numero 1968-1, p. 4, “Diskobolos”.
Mi transskribas la poeziaĵon “Discobolus” (Diskobolos/ Discobolo), en la versioj al Esperanto kaj (pere de ĝi) al la itala: temas pri subtila satiro pri la malhelpoj kaj pri la maljustaj favoraĵoj praktikataj de la blindaj lakeoj de diktatorecaj reĝimoj (en ĉi tiu aparta kazo, de la tiu stalinisma en Ĉeĥoslovakio), kiuj bremsas la liberan plenumiĝon de la personeco, kaj lasas lokon al la trompemaj sekvantoj de la reganta partio.
Tiu poeziaĵo estas ankaŭ satiro pri la gravafekta maniero, en kiu kelkaj kritikistoj prezentas kaj interpretas la artverkojn, serĉante kaj trovante en ili signifojn kaj “mesaĝojn”, kiujn ili kontraŭe ne havas.
Mi aldonas la bildon de la itala poŝtmarko de 1960 (laŭ skizo de Tranquillo Marangoni), en la serio dediĉita al la Olimpikaj Ludoj de Romo, kun la “Diskobolo (Diskoĵetanto) Lancellotti” (unu el la multnombraj marmoraj kopioj, de la kvina jarcento a. K., de la bronza greka originalo de Mirono/ Μύρων), Romo, Nacia Roma Muzeo de Palaco Massimo.
(segue traduzione in italiano)
DISKOBOLOS (DISKO-ĴETANTO)
Sed
antaŭ la lasta turniĝo
iu flustris en lian orelon
de post lia dorso:
– Momenton,
ankoraŭ ni tion pritraktos,
pure formale,
vi ne konas la situacion,
kamarado,
principe ni bonvenigas
vian iniciaton,
sed vi devas kompreni,
oni nepre devas insisti
je principa
interkonsentiĝo
pri ĉiu ĵeto.
Li sentis kiel
delikata sudana kano
ĉirkaŭvolvas lian pojnon,
li volis ekkrii,
sed
en la buŝo
subite li havis
dolcan vaton de la ĉielruĝo,
liaj muskoloj ŝvelis
kvazaŭ tesalia granito,
sed.
propre ne estis kialo.
– Antaŭen,
iu diris,
bonvolu fari lokon,
nun ĵetos
Demosteno.
Kaj Demosteno,
elpreninte sablograinon el sub la lango,
lerte, fingropinte
flugigis gin
en lian okulon.
– Hura, denove
unu mondrekordo,
oni kriis ĉirkaŭe,
la malespera furioza sennoma
Diskobolos
denove ĵetpretiĝis
ek el profundo de la genuoj,
sed tiam li jam estis
ŝtoniĝinta
kaj vidis nenion,
nur unu solan
gigantan sablograjnon
de horizonto ĝis horizonto.
Tiel li staris.
Kaj post la angulo jam
estis venantaj
la unuaj lernejekskursoj
gvidataj
de la plej bonaj pedagogoj,
atentigantaj ĉefe
pri tiu laboro de la ŝultroj,
pri la kuraĝa homa koro
kaj la fiera elpaŝo
en direkto
al la eterno.
Miroslav Holub, trad. Eduard Felix
(“Esperanto de UEA” 1968-1, p. 4)
°°°°°
DISCOBOLO
Ma
prima dell’ultimo giro
uno gli sussurrò all’orecchio
da dietro le spalle:
– Un attimo,
dobbiamo parlarne ancora,
per pura formalità,
non conosci la situazione,
compagno,
in via di principio
la tua iniziativa è benvenuta,
ma devi capire,
bisogna assolutamente insistere
per un accordo
di principio
su ogni lancio.
Sentì come
se una delicata canna del sud
avvolgesse il suo polso,
voleva gridare,
ma
nella bocca
ebbe all’improvviso
la dolce ovatta del crepuscolo,
i suoi muscoli si gonfiarono
quasi granito di Tessaglia,
ma
propriamente non ce n’era motivo.
– Avanti,
uno disse,
fai spazio,
adesso lancerà
Demostene.
E Demostene,
preso un granello di sabbia da sotto la lingua,
abilmente, con la punta delle dita,
glielo fece volare
nell’occhio.
– Urrah, un altro
record del mondo,
gridarono intorno,
il disperato furioso anonimo
Discobolo
di nuovo si apprestò al lancio
dal profondo delle ginocchia,
ma in quel mentre era già
impietrito
e non vide nulla,
un solo
gigantesco granello di sabbia
da un orizzonte all’altro.
Così rimase.
E dietro l’angolo già
erano in arrivo
le prime gite scolastiche
guidate
dai migliori pedagoghi,
che segnalavano soprattutto
quel lavoro delle spalle,
il coraggioso cuore dell’uomo
e il fiero avanzare
in direzione
dell’eternità.
Miroslav Holub, trad. Antonio De Salvo
(in base alla versione in Esperanto di Eduard Felix,
“Esperanto de UEA” 1968-1, p. 4)