La 28-a de junio estas la datreveno de la naskiĝo (en 1886) de la itala (torina) dialekta poeto Nino Costa (1886-1945).
it.wikipedia.org/wiki/Nino_Costa
Mi transskribas lin poeziaĵon “Ël tarpon”, en torina dialekto, kaj en la tradukoj al la itala (La talpa) kaj al Esperanto (La talpo): satiro pri tiuj, kiuj kontentiĝas pri materiaj aĵoj, ne celante ion pli altan.
(Alia versio en Esperanto, de Carlo Geloso, estis publikigita en numero 1982-5/6 de “Espero katolika”,
www.esperokatolika.org/ek19811985/ek1982_0506.htm#11
responde al tiuj, kiuj, post la atenco de la 13-a de majo 1981, kritikis Papon Johanon Paŭlon la duan, pro tio, ke li temerare sin elmetis al la kontakto kun la homaj amasoj).
Mi aldonas poŝtmarkon de 1994 de Aldernejo, kun la bildo de eŭropa talpo (Talpa europaea).
ËL TARPON
Cola seira ‘l tarpon l’era ‘d surtija
e girand a lë scur travers ij prà,
a l’ha ‘ntrucà na rondola ferija.
“Chi ch’a jë?” l’ha crià tut sbaruvà.
“Son mi – l’ha dit la rondola – i volava
tranquila… a l’han tirame e i son cascà”.
E ‘l tarpon: “Son content… i-m-lo spetava
che a fòrsa d’andé ‘n gir dë dsà e dë dlà,
quaicòsa un dì ò l’autr at capitava,
l’hai sempre ditlo ch’i të steisse a cà,
ma certa gent, mostreje a vive al mond,
l’è come dije bela fia a ‘n frà”.
“T l’has pro rason – la rondola ai rispond –
ma s’it saveisse n‘po’ come a l’è bel
deurve j’ale e volé ant ël cel profond!”.
“Brava! Bel gust a risighé la pel!
Adess ch’it l’has volà, còsa ch’it n’has?
Për ël tò vëzzo ‘d girolé ant ël cel
it ses ridota ch’i të smie në strass,
ma ‘nvece mi ch’i l’hai pì ‘d cognission,
son sì ch’i mangio, beivo e i vad a spass,
content dë sté sla tèra e ‘d fé ‘l tarpon”.
Nino Costa
°°°°°
LA TALPA
Quella sera la talpa era in uscita,
e girando all’oscuro attraverso i prati,
si è imbattuta in una rondine ferita.
“Chi è?” ha gridato tutta impaurita.
“Sono io – ha detto la rondine – volavo
tranquilla… mi hanno sparato e sono cascata”.
E la talpa: “Sono contenta… me l’aspettavo
che a forza di andare in giro di qua e di là,
qualcosa un giorno o l’altro ti capitava.
Te l’ho sempre detto che stessi a casa,
ma certa gente, mostrale a vivere al mondo,
è come dire bella figliola a un frate.
“Hai proprio ragione – la rondine le risponde –
ma se tu sapessi un po’ come è bello
avere le ali e volare nel cielo profondo!”.
“Brava! Bel gusto a rischiare la pelle!
Adesso che hai volato, cosa ne hai?
Per il tuo vezzo di girare nel cielo
ti sei ridotta che somigli a uno straccio,
ma invece io che ho più giudizio,
son qui che mangio, bevo e vado a spasso,
contento di stare sulla terra e fare la talpa.
Nino Costa, trad. Antonio De Salvo
°°°°°
LA TALPO
Eliras talpo tarde sur la grundo
kontenta promenante en obskuro
faletas sur hirund’ kun sanga vundo.
“Jen, kiu estas?” krias kun teruro.
“Hirundo mi. Apenaŭ mi nun spiras,
ĉar ili pafis, trafis sur la kruro”.
“Atendis tion mi”, la talpo diras.
“Se ĉiam hastas vi en la aero
kaj iam mankas ŝanc’ neniu miras.
Al vi mi diris: Restu sur la tero!
Sed vi ja malestimas la instruon,
preferas daŭre ŝvebi en la etero”.
“Ho ve! Ne konas vi la ravan ĝuon
tra la senfina lazurej’ veladi
kaj sperti de l’ĉielo rendevuon!”
“Ĉu tio plezureg’, per flug’ paradi?
Facilanime riski sian felon?
Sencele tra la nub’ kaj pluv’ vagadi?
Vi damaĝiĝis, perdis vian stelon!
Mi originas el pli saĝa speco:
sekure trairante humtunelon
mi manĝas kaj fieras pro… talpeco”.
Nino Costa, trad. Rikardo Ŝulco (Richard Schulz)
