La 9-an de junio 2019 estas, ĉi-jare, la kristana festo de Pentekosto, iusence festo“esperantista”, en rilato kun la “miraklo de la lingvoj” priskribita en la Agoj de la Apostoloj 2,1-11, renversiĝo la lingva ĥaoso de la Babela turo.
Por la kristanaj Eklezioj (katolika, ortodoksa kaj evangelia), tamen, Pentekosto estas precipe en rilato kun la malsupreniro de la Sankta Spirito sur la Apostolojn kaj Marian, kaj kun la naskiĝo de la Eklezio.
Mi transskribas, en la itala kaj en ĝia traduko al Esperanto, la poeziaĵon de Alessandro Manzoni (1785-1873) “La Pentecoste” (La Pentekosto), kaj aldonasvatikanan poŝtmarkon de1999, kiu reproduktas miniaturon kun la malsupreniro de la Sankta Spirito.
LA PENTECOSTE
Madre de’ Santi, immagine
della città superna;
del Sangue incorruttibile
conservatrice eterna;
tu che, da tanti secoli,
soffri, combatti e preghi,
che le tue tende spieghi
dall’uno all’altro mar;
campo di quei che sperano;
Chiesa del Dio vivente;
dov’eri mai? qual angolo
ti raccogliea nascente,
quando il tuo Re, dai perfidi
tratto a morir sul colle
imporporò le zolle
del suo sublime altar?
E allor che dalle tenebre
la diva spoglia uscita,
mise il potente anelito
della seconda vita;
e quando, in man recandosi
il prezzo del perdono,
da questa polve al trono
del Genitor salì;
Compagna del suo gemito,
conscia de’ suoi misteri,
tu, della sua vittoria
figlia immortal, dov’eri?
In tuo terror sol vigile,
sol nell’obblio secura,
stavi in riposte mura
fino a quel sacro dì,
Quando su te lo Spirito
rinnovator discese,
e l’inconsunta fiaccola
nella tua destra accese,
quando, segnal de’ popoli,
ti collocò sul monte,
e ne’ tuoi labbri il fonte
della parola aprì.
Come la luce rapida
piove di cosa in cosa,
e i color vari suscita
dovunque si riposa;
tal risonò moltiplice
la voce dello Spiro:
l’Arabo, il Parto, il Siro
in suo sermon l’udì.
Adorator degl’idoli,
sparso per ogni lido,
volgi lo sguardo a Solima,
odi quel santo grido:
stanca del vile ossequio,
la terra a lui ritorni:
e voi che aprite i giorni
di più felice età,
spose che desta il subito
balzar del pondo ascoso;
voi già vicine a sciogliere
il grembo doloroso;
alla bugiarda pronuba
non sollevate il canto:
cresce serbato al Santo
quel che nel sen vi sta.
Perché, baciando i pargoli,
la schiava ancor sospira?
E il sen che nutre i liberi
invidiando mira?
Non sa che al regno i miseri
seco il Signor solleva?
Che a tutti i figli d’Eva
nel suo dolor pensò?
Nova franchigia annunziano
i cieli, e genti nove;
nove conquiste, e gloria
vinta in più belle prove;
nova, ai terrori immobile
e alle lusinghe infide.
Pace, che il mondo irride,
ma che rapir non può.
O Spirto! supplichevoli
a’ tuoi solenni altari;
soli per selve inospite;
vaghi in deserti mari;
dall’Ande algenti al Libano,
d’Erina all’irta Haiti,
sparsi per tutti i liti,
uni per Te di cor,
Noi T’imploriam! Placabile
Spirto discendi ancora,
a’ tuoi cultor propizio,
propizio a chi T’ignora;
scendi e ricrea; rianima
i cor nel dubbio estinti;
e sia divina ai vinti
mercede il vincitor.
Discendi Amor; negli animi
l’ire superbe attuta:
dona i pensier che il memore
ultimo dì non muta:
i doni tuoi benefica
nutra la tua virtude;
siccome il sol che schiude
dal pigro germe il fior;
Che lento poi sull’umili
erbe morrà non colto,
né sorgerà coi fulgidi
color del lembo sciolto
se fuso a lui nell’etere
non tornerà quel mite
lume, dator di vite,
e infaticato altor.
Noi T’imploriam! Ne’ languidi
pensier dell’infelice
scendi piacevol alito,
aura consolatrice:
scendi bufera ai tumidi
pensier del violento;
vi spira uno sgomento
che insegni la pietà.
Per Te sollevi il povero
al ciel, ch’è suo, le ciglia,
volga i lamenti in giubilo,
pensando a cui somiglia:
Cui fu donato in copia,
doni con volto amico,
con quel tacer pudico,
che accetto il don ti fa.
Spira de’ nostri bamboli
nell’ineffabil riso,
spargi la casta porpora
alle donzelle in viso;
manda alle ascose vergini
le pure gioie ascose;
consacra delle spose
il verecondo amor.
Tempra de’ baldi giovani
il confidente ingegno;
reggi il viril proposito
ad infallibil segno;
adorna la canizie
di liete voglie sante;
brilla nel guardo errante
di chi sperando muor.
Alessandro Manzoni
°°°°°
LA PENTEKOSTO
Patrin’ de la Sanktuloj;
de l’ supra urb’ imago;
de la nekoruptebla Sang’
eterne garda brako;
kiu trans la jarcentoj
suferas, luktas, preĝas;
tendaro via reĝas
ĉie de mar’ al mar’;
kampo de esperanta gent’;
domo de l’ Dio viva;
kie vi estis? Kaj angul’
kia vin primitiva
akceptis, dum de vi la Reĝ’,
de perfidar’ murdata,
per sango grundon sata
igis sur sur ter-altar’?
Kaj kiam de l’ malluma fund’
la dia korp’ eliris,
kaj blovon de la dua viv’
potence Li elspiris;
kaj dum, portante en la man’
la prezon de l’ pardono,
de polvo ĉi al trono
de l’ Patro flugis Li;
al ĝemo lia vi kunul’,
konscia pri misteroj,
de lia venko vi filin’
senmorta, kiaj teroj
vin kaŝis? Veka pro la tim’,
nur en forges’ sekura,
nestis en kaŝo mura
ĝis tiu tago vi,
kiam sur vin por renovig’
Spirito Sankta venis,
kaj nekonsuman torĉon vi
de Ĝi en manon prenis;
Ĝi el vi al popoloj
en mont’ lumturon faris,
el via lip’ malbaris
la fonton de l’ Parol’.
Kiel rapida pluvas lum’
sur la objektoj krute
kaj vekas la kolorojn
kien ĝi falas ŝute;
tiel resonis en multop’
la voĉo de la Spiro:
ĝin aŭdis Parto, Siro,
Arab’ en sia lingv’.
Idolojn adoranto jam
dise sur ĉiu tero,
turnu rigardon al Solim’,
aŭdiĝas voka vero:
laca de stulta kred-omaĝ’,
la Ter’ al Ĝi revenu:
kaj vi, de kiuj prenu
komencon novepok’,
edzinoj, kiujn vekas mov’
subita de la ido;
el kies sin’ dolore for
la homa krizalido
venos; al falsa par-diin’
de vi ne sonu kanto:
jam kreskas por la Sankto
la id’ en kaŝa lok’.
Kial, kisante filojn,
sklavino nun sopiras?
Kaj sinon de libera in’
ŝi kun envi’ admiras?
Ŝi sciu, mizeruloj
regos kun la Sinjoro;
Li zorgis en doloro
pri tuta la homar’.
Nova libero, nova gent’
estas ĉielpromesoj;
novaj konkeroj, venko-glor’,
en nova prov’ sukcesoj;
nova, kaj neskuebla jam
de tim’ aŭ de allogo,
paco: ĝin, malgraŭ moko,
ne rabos monda far’.
Spirit’! humilpreĝante ni
ĉe sanktaj la altaroj;
aŭ sole en arbar-profund’
aŭ vage sur la maroj;
de l’ Andoj frostaj ĝis Liban’,
de l’ Kimroj ĝis Haiti,
disaj ni povas riti
per ununura kor’;
ni Vin petegas! Ho Spirit’,
elvenu, lumo kora,
favora al kredantaj Vin,
al nekonant’ favora;
venu, vigligu; fajru kor’
jam pro dubado cindra;
estu venkinto inda
premi’ post lukto-hor’.
Descendu Am’; de l’ homa kor’
subpremu la koleron;
pensojn Vi donu kies bon’
mildigu mort-mizeron;
donacojn viajn nutru Vi
per bonfaranta virto,
kiel sub sun’ de l’ mirto
floras la pigra ĝerm’;
nerikoltita mortos flor’
inter humila herbo,
nek levos sin kun la korol’
bunta sur fona verdo,
se ne plu venos tra l’ aer’
al ĝi la suna mildo,
al novaj vivoj ŝildo,
nutranto por etern’.
Ni Vin petegas! Al pensar’
de la malfeliĉulo
enblovu Vi, refortigant’,
ŝiriĝu la nebulo:
fariĝu tamen ŝtormo Vi
al pensoj de l’ tirano,
kaj el la uragano
eliĝu la kompat’.
Per Vi rigardu malriĉul’
Ĉielon vere sia,
kaj ĝemon ŝanĝu al pean’
pro similec’ Mesia:
riĉul’ donacu kun vizaĝ’
amika kaj honesta,
kaj kun silent’ modesta
kvazaŭ de frat’ al frat’.
Vidiĝu Vi de l’ etular’
en ĉarma la rideto,
de la knabin’ en ĉasta ruĝ’,
kaj sendu en sekreto
al puraj virgulinoj Vi
puran sekretan ĝojon;
konsekru l’ edzan vojon
de sindetena am’.
Fortigu de la junular’
la konfidencan menson;
al cela trafo de l’ virar’
regu maturan penson,
hararon blankan pro maljun’
ornamu volo sankta,
kaj en rigard’ mortanta
brilu espera flam’.
Alessandro Manzoni
trad. Clelia Conterno Guglielminetti
(“Itala Antologio”, COEDES/ FEI, Milano 1987, p. 323-328)
