“4 marzo 1943” (la 4-an de marto 1943), de la bolonja kantaŭtoro Lucio Dalla (1943-2012)

estas unu el la plej konataj italaj kanzonoj.
La dato estas tiu vera de la naskiĝo de Lucio Dalla, sed la kanzono ne estas aŭtobiografia, nome ĝi ne rakontas la historion de la vivo de la kantaŭtoro (mi ne scias, kiom lia patrino estis kontenta pri la prezento): sufiĉas koni iom da historio kaj da geografio por kompreni ke temas pri inventaĵo, se konsideri ke:
– la kanzono parolas pri bela viro, veninta el la maro, kiu parolis alian lingvon, kaj kiu, antaŭ ol morti en milito, koncipis infanon naskiĝontan la 4-an de marto 1943; sed la aliancanaj trupoj (venintaj el la maro) elŝipiĝis en Sicilio nur en julio 1943 (mi aldonas poŝtkarton eldonitan de la Itala Poŝto en 1993 por memorigi tiun surlandiĝon), kaj bezonis preskaŭ du jarojn por atingi Bolonjon;
– en Bolonjo ne estas la maro (kiu birdofluge estas malproksima je 100 kilometroj), do la ĉambro de la patrino de Lucio Dalla ne povis esti “ĉe la haveno” (pli precize: en sia historio Bolonjo havis eĉ 5 havenojn, sed temis pri riveraj havenoj, ĉe navigeblaj kanaloj kiuj kunligis ĝin kun riverego Pado kaj de tie kun la maro:
www.sselmi.net/porto.html ).
Cetere, la versoj de la kanzono ne estas de Dalla (kiu komponis la muzikon, en formo de popola balado), sed de Paola Pallottino, filino de la fama etruskologo Massimo Pallottino; kaj origine la kanzono havis alian titolon, “Gesù Bambino” (Jesuo Infano), kiu estis ŝanĝita ĉar taksita blasfema de la responsuloj de la Muzikfestivalo de Sanremo, kie la kanzono estis unuafoje prezentita en 1971.
De la kanzono ekzistas tri versioj: tiu originala (cenzurita, sed kiun Dalla daŭrigis plenumi en la koncertoj el la vivanteco), tiu “oficiala” prezentita en Sanremo (kie ĝi akiris nur la trian premion), kaj tiu (kun malgravaj modifoj) prezentita poste dum turneo kun Francesco De Gregori.
La kanzono rondiris la mondon; en la retpaĝo “kontraŭmilitaj kanzonoj”
www.antiwarsongs.org/canzone.php?id=318
estas prezentitaj da ĝi versioj en pluraj lingvoj (itala, franca, angla, hispana, portugala, hebrea); sed ne estas la traduko al Esperanto de Carlo Minnaja, kiun mi aldonas (ĝi aperis en “Literatura Foiro”, kaj estas trovebla en la reto:
www.cinquantini.it/esperant/kantoj/dalla.html#4/3/1943 )

GESUBAMBINO (4-3-43)

(testo originale)

Parole di Paola Pallottino, musica di Lucio Dalla)

 

Dice che era un bell’uomo e veniva dal mare

parlava un’altra lingua però sapeva amare

 

e quel giorno lui prese a mia madre su un prato

l’ora più dolce prima di essere ammazzato.

 

Così lei restò sola nella stanza sul porto

con l’unico vestito ogni giorno più corto,

 

e benché non sapesse il nome o il paese

m’aspettò come un dono fino dal primo mese.

 

Compiva sedici anni quel giorno la mia mamma

le strofe di taverna le cantò a ninna-nanna

 

e stringendomi al petto che sapeva di mare

giocava alla Madonna col bimbo da fasciare.

 

E forse fu per gioco o forse per amore

che mi volle chiamare come Nostrosignore.

 

Della sua breve vita il ricordo più grosso

è tutto in questo nome che io mi porto addosso.

 

E ancora adesso mentre bestemmio e bevo vino

per i ladri e le puttane sono Gesubambino.

 

 

4 MARZO 1943

Parole di Paola Pallottino, musica di Lucio Dalla)

 

Dice che era un bell’uomo e veniva,

veniva dal mare

parlava un’altra lingua,

però sapeva amare

e quel giorno lui prese a mia madre

sopra un bel prato

l’ora più dolce prima di essere ammazzato

 

Così lei restò sola nella stanza,

la stanza sul porto

con l’unico vestito ogni giorno più corto

e benché non sapesse il nome

e neppure il paese

mi aspettò come un dono d’amore fin dal primo mese

 

Compiva sedici anni quel giorno la mia mamma,

le strofe di taverna

le cantò a ninna nanna,

e stringendomi al petto che sapeva,

sapeva di mare

giocava a fare la donna con il bimbo da fasciare.

 

E forse fu per gioco o forse per amore

che mi volle chiamare come nostro Signore

Della sua breve vita è il ricordo più grosso

è tutto in questo nome

che io mi porto addosso

 

E ancora adesso che gioco a carte

e bevo vino

per la gente del porto

mi chiamo Gesù bambino

 

 

4 MARZO 1943

Parole di Paola Pallottino, musica di Lucio Dalla

(terza versione)

 

Dice che era un bell’uomo

e veniva, veniva dal mare,

parlava un’altra lingua

però sapeva amare

 

E quel giorno lui prese mia madre

sopra un bel prato,

l’ora più dolce

prima di essere ammazzato.

 

Così lei restò sola nella stanza,

la stanza sul porto,

con l’unico vestito

ogni giorno più corto,

 

E benché non sapesse il nome

e neppure il paese

m’aspettò come un dono d’amore

fino all’ultimo mese.

 

Compiva sedici anni quel giorno

la mia mamma,

le strofe di taverna

le cantò a ninna nanna!

 

E stringendomi al petto che sapeva

sapeva di mare

giocava a far la donna

con il bimbo da fasciare.

 

E forse fu per gioco,

o forse per amore

che mi volle chiamare

come nostro signore.

 

Della sua breve vita, il ricordo,

il ricordo più grosso

è tutto in questo nome

che io mi porto addosso.

 

E ancora adesso che gioco a carte

e bevo vino

per la gente del porto

mi chiamo Gesù bambino.

 

 

4/3/1943

Vortoj de Paola Pallottino, muziko de Lucio Dalla

trad. Carlo Minnaja (el “Literatura foiro” 257/2012)

www.cinquantini.it/esperant/kantoj/dalla.html#4/3/1943

 

Laŭ la diro li estis belulo, el maro li venis

parolis alilingve, sed amon li komprenis.

Tiun tagon li venis al panjo, herbej’ kiel lito,

plej dolĉa hor’ antaŭ ol finis lin milito.

 

Tiel ŝi restis sola en ĉambro la ĉambro alstranda,

kun unu robo nura, kaj ĉiam pli malgranda

kvankam nomon ne konis ŝi, kaj eĉ la landon ne konis

tuj atendis min kvazaŭ donacon kiun amo proponis.

 

En tiu tago panjo deksesan jaron finis;

por mi trinkejajn strofojn al lulo ŝi destinis;

min premante al sin’, kaj je maro odoris la sino,

per vindotukoj ludis la rolon de virino.

 

Kaj eble nur por ludo, aŭ pro la ammemoro

ŝi volis mian nomon laŭ nia Di-sinjoro.

De ŝia viv’ mallonga, memoro, memoro plej forta

sumiĝas en ĉi nomo, kiun mi plu surportas.

 

Kaj eĉ nun kiam mi ludas kartojn sub vininfluo

por la havenuloj mi estas Infan’ Jesuo.