Il 30 marzo è l’anniversario della nascita (nel 1844) del poeta francese Paul Marie Verlaine, conosciuto come Paul Verlaine (1844-1896).

it.wikipedia.org/wiki/Paul_Verlaine

Ho già parlato di lui l’8 gennaio 2018.

www.bitoteko.it/esperanto-vivo/2018/01/08/paul-verlaine/ 

Trascrivo (nell’originale francese, e nelle traduzioni in italiano e in Esperanto) la sua poesia “Art poétique” (Arte poetica; Arto poetika), e allego l’immagine del monumento al poeta nella città natale di Metz.

---

ART POETIQUE

De la musique avant toute chose,

et pour cela préfère l’Impair

plus vague et plus soluble dans l’air,

sans rien en lui qui pèse ou qui pose.

Il faut aussi que tu n’ailles point

choisir tes mots sans quelque méprise:

rien de plus cher que la chanson grise

où l’Indécis au Précis se joint.

C’est des beaux yeux derrière des voiles,

c’est le grand jour tremblant de midi,

c’est, par un ciel d’automne attiédi,

le bleu fouillis des claires étoiles!

Car nous voulons la Nuance encor,

pas la Couleur, rien que la Nuance!

Oh! la Nuance seule fiance

le rêve au rêve et la flûte au cor!

Fuis du plus loin la Pointe assassine,

l’Esprit cruel et le Rire impur,

qui font pleurer les yeux de l’Azur,

et tout cet ail de basse cuisine!

Prends l’Éloquence et tords-lui son cou!

Tu feras bien, en train d’énergie,

de rendre un peu la Rime assagie.

si l’on n’y veille, elle ira jusqu’où?

O qui dira les torts de la Rime?

Quel enfant sourd ou quel nègre fou

nous a forgé ce bijou d’un sou

qui sonne creux et faux sous la lime?

De la musique encore et toujours!

Que ton vers soit la chose envolée

qu’on sent qui fuit d’une âme en allée

vers d’autres cieux à d’autres amours.

Que ton vers soit la bonne aventure

eparse au vent crispé du matin

qui va fleurant la menthe et le thym…

Et tout le reste est littérature.

Paul Verlaine

°°°°°

ARTE POETICA

Della musica prima di ogni cosa,

e per questo preferisci il Dispari,

più vago e più solubile nell’aria,

senza nulla in sé che pesi o che posi.

Bisogna pure che tu non vada

a scegliere le tue parole senza qualche errore:

nulla è più caro della canzone grigia

in cui l’Incerto si unisca al Preciso.

Sono begli occhi dietro veli,

è la luce piena tremula di mezzogiorno,

è, in un cielo d’autunno intiepidito,

l’azzurro brulichio delle chiare stelle!

Giacché vogliamo ancora la Sfumatura,

non il Colore, nient’altro che la Sfumatura!

Oh! solo la Sfumatura accoppia

il sogno al sogno e il flauto al corno!

Fuggi più lontano che puoi dalla frecciata assassina,

dallo Spirito crudele e dal Riso impuro,

che fanno piangere gli occhi dell’azzurro,

e tutto quell’aglio di bassa cucina!

Prendi l’Eloquenza e torcile il collo!

Farai bene, in vena d’energia,

a rendere un po’ moderata la Rima,

se non la si tiene d’occhio, fin dove andrà?

Oh chi dirà i torti della Rima?

Quale bambino sordo o negro folle

ci ha forgiato questo gioiello da un soldo

che suona vuoto e falso sotto la lima?

Della musica ancora e sempre!

Il tuo verso sia la cosa che si slancia,

che si sente fuggire da un’anima in cammino

verso altri cieli ad altri amori.

Il tuo verso sia la buona avventura

sparsa al vento increspato del mattino

che va sfiorando la menta e il timo…

E tutto il resto è letteratura.

Paul Verlaine, trad. Antonio De Salvo

°°°°°

ARTO POETIKA

Muzikon antaŭ ĉio alia!

Do la neparajn ritmojn prefere,

la pli solveble ŝvebajn aere,

sen pez’ kaj paŭzo dum flug’ ilia!

Prenu, jen estas bona regulo,

vortojn sen truda senco tro nuda:

plej ĉarmas kanto grize aluda,

kie najbaras klar’ kun nebulo.

Jen, post vualoj, okuloj belaj,

tagmeza vibro de l’ granda suno,

jen sur ĉiel’ de milda aŭtuno

la blua svarmo de l’ steloj helaj!

Nuancon ni volas, jen la normo,

ne la Koloron, sed nur Nuancon!

Nuanco, ho sola alianco

de rev’ al rev’ kaj de flut’ al korno!

Rifuĝu de la Pintum’ mortiga,

Dd l’ Sprit’ kruela kaj Rid’ malpura,

pro kiuj ploras Vizaĝ’ Lazura —

For, tiu ajlo malnoble pika!

L’ elokventecon kaptu kaj linĉu!

Prave vi, dum la pen’ energia,

bridos ekscesojn de l’ Rim’ orgia.

Se ne, ĝis kie ĝi pelos nin, ĉu?

Kiu krimliston de l’ Rimo faras?

Ĉu surda knab’ aŭ negro freneza

vin por ni forĝis, juvel’ groŝpreza,

kiu sub fajlo false misknaras?

Muzikon ĉiam, pluan kaj plian!

Vers’ via estu la aĵ’ flugila,

kies anim’ sopiras, ekzila,

al land’ alia, amon alian!

Vers’ via estu la aventuro

flirta en freŝa matena vento,

kiun parfumas timian’ kaj mento…

Ĉio cetera — literaturo !

Paul Verlaine, trad. Gaston Waringhien

(“Literatura Mondo” 1938-1, p. 6;

“La Nica literatura revuo”, 3/3, 1957, p.  83-84)