Nel giorno in cui la cristianità celebra il Natale (cioè, la Nascita) di Cristo, trascrivo una poesia di Alessandro Manzoni (1785-1873), in italiano e nella traduzione in Esperanto.
Immagine: francobollo italiano del 1993 per il Natale, su bozzetto di Maria Carmela Perrini, con il presepe vivente di Corchiano/ Viterbo.
www.ilturista.info/blog/11894-Il_presepe_vivente_di_Corchiano/
IL NATALE
Qual masso che dal vertice
di lunga erta montana,
abbandonato all’impeto
di rumorosa frana,
per lo scheggiato calle
precipitando a valle,
batte sul fondo e sta;
là dove cadde, immobile
giace in sua lenta mole;
né, per mutar di secoli,
fia che riveda il sole
della sua cima antica,
se una virtude amica
in alto nol trarrà:
tal si giaceva il misero
figliol del fallo primo,
dal dì che un’ineffabile
ira promessa all’imo
d’ogni malor gravollo,
donde il superbo collo
più non potea levar.
Qual mai tra i nati all’odio
quale era mai persona
che al Santo inaccessibile
potesse dir: perdona?
Far novo patto eterno?
Al vincitore inferno
la preda sua strappar?
Ecco ci è nato un Pargolo,
ci fu largito un Figlio:
le avverse forze tremano
al mover del suo ciglio:
all’uom la mano Ei porge,
che si ravviva, e sorge
oltre l’antico onor.
Dalle magioni eteree
sgorga una fonte, e scende
e nel borron de’ triboli
vivida si distende:
stillano mele i tronchi;
dove copriano i bronchi,
ivi germoglia il fior.
O Figlio, o Tu cui genera
l’Eterno, eterno seco;
qual ti può dir de’ secoli:
Tu cominciasti meco?
Tu sei: del vasto empiro
non ti comprende il giro:
la tua parola il fe’.
E Tu degnasti assumere
questa creata argilla?
Qual merto suo, qual grazia
a tanto onor sortilla?
Se in suo consiglio ascoso
vince il perdon, pietoso
immensamente Egli è.
Oggi Egli è nato: ad Efrata,
vaticinato ostello,
ascese un’alma Vergine,
la gloria d’Israello,
grave di tal portato:
da cui promise è nato,
donde era atteso uscì.
La mira Madre in poveri
panni il Figliol compose,
e nell’umil presepio
soavemente il pose;
e l’adorò: beata!
Innanzi al Dio prostrata
che il puro sen le aprì.
L’Angel del cielo, agli uomini
nunzio di tanta sorte,
non de’ potenti volgesi
alle vegliate porte;
ma tra i pastor devoti,
al duro mondo ignoti,
subito in luce appar.
E intorno a lui per l’ampia
notte calati a stuolo,
mille celesti strinsero
il fiammeggiante volo;
e accesi in dolce zelo,
come si canta in cielo,
a Dio gloria cantar.
L’allegro inno seguirono,
tornando al firmamento:
tra le varcate nuvole
allontanossi, e lento
il suon sacrato ascese,
fin che più nulla intese
la compagnia fedel.
Senza indugiar, cercarono
l’albergo poveretto
que’ fortunati, e videro,
siccome a lor fu detto,
videro in panni avvolto,
in un presepe accolto,
vagire il Re del Ciel.
Dormi, o Fanciul; non piangere;
dormi, o Fanciul celeste:
sovra il tuo capo stridere
non osin le tempeste,
use sull’empia terra,
come cavalli in guerra,
correr davanti a Te.
Dormi, o Celeste: i popoli
chi nato sia non sanno;
ma il dì verrà che nobile
retaggio tuo saranno;
che in quell’umil riposo,
che nella polve ascoso,
conosceranno il Re.
Alessandro Manzoni
°°°°°
KRISTNASKO
Kiel ŝtoneg’ el kruta vert’
de longa mont-deklivo,
lasita al puŝ-forto de
terfala detruivo,
tra l’ rokovojo skua,
alvaliĝante brua
batas en fina halt’;
ĝi, kien falis, tie ĉi
plukuŝas en star-puno;
nek dum jarcenta longa vic’
ĝin ja varmigas suno
de l’ monta pint’ iama,
se nova virto ama
ne portos ĝin al alt’:
tiele restis en malĝoj’
la fil’ de l’ praa peko,
post kiam la falinta ul’,
pro ĝusta venĝo-veko,
malbonon ĉian provis
nek plu la kapon povis
eklevi kun fier’.
Ĉu irus filo de l’ malam’
aŭ iu ajn persono,
al la neatingebla Di’
por peto de pardono?
Por fari novan ligon?
Akiri liberigon
de l’ predoj de l’ Infer’?
Naskiĝis Bebo, kaj al ni
oni donacis Filon:
kontraŭaj fortoj tremas, se
Li movas nur pupilon;
helpon de Li ricevas,
reviglas hom’, sin levas
redigna je honor’.
El la eteraj domoj jen
elfluas viva fonto,
tra l’ krutegaĵoj iras ĝi,
tra l’ veproj de la monto:
miel’ el tigoj gutas;
la dornojn superŝutas
jam ĉiaspeca flor’.
Eterna Fil’, samkiel la
eterna Patr’ naskanta,
ke komenciĝis ĝi kun Vi
ĉu dirus jarcent’ vanta?
Ho Est’, en empireo,
de via vorto kreo,
ne enteniĝas Vi.
Sed vole prenis Vi sur Vin
argilon-ĉi kreitan.
Kial honori ĝin per grac’,
ĝin nepre malmeritan?
Se en la pens’ kaŝata
venkas pardon’, kompata
senlime estas Li.
Hodiaŭ Li naskiĝis: al
Efrato, laŭ rivelo,
suriris milda Virgulin’,
la glor’ de Izraelo,
je tia Fil’ graveda:
Lin fiksis voĉ’ profeta
je l’ naskaj gent’ kaj lok’.
Lia Patrino flegis Lin
per vindotol’ mizera,
kaj en humila best-manĝuj’
Lin gardis am-ofera;
la Filon ŝi adoris,
pro kies nask’ doloris
sekve de Dia vok’.
Anĝel’ ĉiela, anoncist’
de tia sort’ al homoj,
ne iras de potenca gent’
al prigardataj domoj;
sed al paŝtistoj piaj
ĉe l’ kruda mond’ neniaj,
aperas Li per hel’.
Kaj ĉirkaŭ Li, el nokta vast’
dum svarmon sekvas svarmo,
descendas ĉieluloj mil
en fluglumanta ĉarmo:
kaj ĉiuj Dion glore
prikantas plenfervore
samkiel en ĉiel’.
Daŭrigis ili kanton, dum
reir’ al firmamento:
tra l’ transpasitaj nuboj, ĝi
ĝojsonis ĉe l’ atento
de l’ paŝtistar’ fidela,
ĝis kiam la anĝela
himnado mutis, for.
Jen senprokraste al priserĉ’
de l’ rifuĝej’ malriĉa,
laŭ la sugest’ aŭdita ĵus,
kuradis ar’ feliĉa:
kaj vidis ke sur kripo,
en povra beb-ekipo,
ĝemetis la Sinjor’.
Dormu Infan’, ne ploru nun,
Infan’ ĉiela dormu:
kaj grince super via kap’
ne plu l’ tempestoj ŝtormu,
kiuj sur ter’ malsaĝa,
kiel bestar’ sovaĝa,
fuĝas de Vi en tondr’.
Dormu, Ĉielulo: la homar’
pri l’ naskiĝint’ nescia,
atendas tagon kiam ĝi
heredo estos via,
kaj konos en humila
ripoz’, en polv’ ekzila,
la Reĝon de la mond’.
Alessandro Manzoni, trad. Gaudenzio Pisoni
(“Espero katolika” 11-12/1984)
