Il 19 dicembre è l’anniversario della nascita (nel 1883) del poeta e scrittore italiano (torinese) Guido Gozzano (1883-1916).
it.wikipedia.org/wiki/Guido_Gozzano
Ho già parlato di lui il 19 dicembre 2018
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/2018/12/19/guido-gozzano/
e il 9 agosto 2019.
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/2019/08/09/guido-gozzano-2/
Trascrivo i primi due componimenti de “I colloqui”, in italiano e nella traduzione in Esperanto.
Allego l’immagine della lapide posta sulla casa natale in via Bertolotti 2, Torino (che erroneamente indica quale data di morte il 19 agosto 1916, anziché il 9 agosto 1916).
Da “I COLLOQUI”
…reduce dall’Amore e dalla Morte
gli hanno mentito le due cose belle…
I
Venticinqu’anni!… sono vecchio, sono
vecchio! Passò la giovinezza prima,
il dono mi lasciò dell’abbandono!
Un libro di passato, ov’io reprima
il mio singhiozzo e il pallido vestigio
riconosca di lei, tra rima e rima.
Venticinqu’anni! Medito il prodigio
biblico… guardo il sole che declina
già lentamente sul mio cielo grigio.
Venticinqu’anni… ed ecco la trentina
inquietante, torbida d’istinti
moribondi… ecco poi la quarantina
spaventosa, l’età cupa dei vinti,
poi la vecchiezza, l’orrida vecchiezza
dai denti finti e dai capelli tinti.
O non assai goduta giovinezza,
oggi ti vedo quale fosti, vedo
il tuo sorriso, amante che s’apprezza
solo nell’ora trista del congedo!
Venticinqu’anni!… Come più m’avanzo
all’altra meta, gioventù, m’avvedo
che fosti bella come un bel romanzo!
II
Ma un bel romanzo che non fu vissuto
da me, ch’io vidi vivere da quello
che mi seguì, dal mio fratello muto.
Io piansi e risi per quel mio fratello
che pianse e rise, e fu come lo spetro
ideale di me, giovine e bello.
A ciascun passo mi rivolsi indietro,
curioso di lui, con occhi fissi
spiando il suo pensiero, or gaio or tetro.
Egli pensò le cose ch’io ridissi,
confortò la mia pena in sé romita,
e visse quella vita che non vissi.
Egli ama e vive la sua dolce vita;
non io che, solo nei miei sogni d’arte,
narrai la bella favola compita.
Non vissi. Muto sulle mute carte
ritrassi lui, meravigliando spesso.
Non vivo. Solo, gelido, in disparte,
sorrido e guardo vivere me stesso.
Guido Gozzano
°°°°°
El “INTERPAROLADOJ”
…post la reven’ el Amo kaj el Morto
al li mensogis la du aĵoj belaj…
I
Dudek kvin jarojn!… Estas mi tro aĝa,
maljuna! La junec’ unua pasis
kaj min favoris, en forlas’ domaĝa,
per pasinteca libro, kien kaŝis
mi ploron nunan, kie rim’ post rimo
mi spuron konas, kiun ĝi postlasis.
Dudek kvin jarojn! Ĉe l’ subira limo
miraklas sun’ biblia… sed forfalas
ĝi lante al ĉiela griza ŝlimo.
Dudek kvin jarojn!.. Jen malpura palas
trideko per instinktoj tuj mortontaj
kun maltrankvil’… Kvardeko jam egalas
la fian maljunecon… jaroj hontaj
terura aĝ’ kaj morna de l’ venkitoj,
tinktur’ harara, dentoj falson montraj.
Ho juna temp’ por mi sen ĝuprofitoj
l’ esencon vian nun mi plenakiras
kaj vian ridon, kies aminvitoj
nur plaĉas triste kiam ni foriras!
Dudek kvin jarojn!… Dum alien cela
fariĝas viv’, mi ĉarman vin admiras,
junec’, simila al romano bela.
II
Romano bela tamen por mi morta,
vivita nur de li, kiun mi vidis
min postsekvanta, mia frat’ senvorta.
Por tiu frato ploris mi kaj ridis,
samfaris li kaj juna spektro lia
kun idealo mia koincidis.
Mi turnis min al li kun em’ priscia
post ĉiu paŝ’, kaj fikse lin spionis
pri l’ ĝoja penso aŭ melankolia.
Li pensis tion, kion mi voĉsonis,
konsolis penon li en mi kaŝatan
kaj vivis vivon, kiun mi ne konis.
Li amas, vivas vivon dolĉe glatan,
ne mi; kun miaj artaj revoj sola
mi nur finskribis belan fablon flatan.
Ne vivis mi. Sur paĝo senparola
mi muta, mirigita lin portretas.
Ne vivas mi. Soleca, frost-izola
mi vidas min mem vivi kaj ridetas.
Guido Gozzano, trad. Gaudenzio Pisoni
(“L’Esperanto”1970-2, p. 7)
