Trascrivo (con traduzione in italiano) un articolo di Radio Roma-Esperanto del 24 luglio 1977, a proposito del Sovrano Militare Ordine di Malta (SMOM), nome completo: Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta
it.wikipedia.org/wiki/Sovrano_militare_ordine_di_Malta
Il testo in Esperanto è stato riprodotto nella rivista “Espero katolika” (Speranza cattolica) 1978-1, p. 19-20
www.esperokatolika.org/ek19761980/ek1978_01.htm#6
Nel frattempo, l’Ordine ha esteso i suoi rapporti diplomatici a quasi 100 Paesi, ed ha stipulato convenzioni postali con l’Italia e lo Stato della Città del Vaticano, per un pieno riconoscimento della validità postale dei suoi francobolli.
Allego:
– un francobollo dell’Ordine, che mostra alcune sedi storiche dell’Ordine stesso;
– una curiosa immagine, molto conosciuta dai visitatori di Roma: quello che si vede dal buco della serratura del Gran Priorato del Sovrano Militare Ordine di Malta, sul colle romano dell’Aventino di fronte al Vaticano
it.wikipedia.org/wiki/Gran_priorato_di_Roma_del_sovrano_militare_ordine_di_Malta
Segue traduzione in italiano
MALGRANDA ŜTATO SEN TERITORIO
Teksto de Velia Corsini, traduko de Antonio De Salvo
Malmultaj scias, ke en unu el la plej luksaj stratoj de Romo, kaj precize en strato “Condotti”, havas sian sidejon malgranda monfarejo, la plej malgranda en la mondo, kie la Malta Ordeno fabrikas siajn monerojn. En liliputa sed bone ekipita uzino, ĉiujare naskiĝas la serioj de l’ Ordeno, kiuj ne estas konfuzendaj kun tiuj de la Malta Respubliko. Temas pri moneroj de Regno sen teritorio, ĉar la Ordeno jam de preskaŭ 180 jaroj ne plu posedas terpeceton sub sia suvereneco; la kulpo estas de Napoleono, kiu en 1797-a forprenis Malton de ĝiaj Kavaliroj, kaj ne multon poste ĝin trandonis al Britujo. Ne pro tio, tamen, la Ordeno perdis sian internacian juran personecon; ĝi estas, fakte, la plej stranga el la sendependaj Ŝtatoj, ĉar – malgraŭ la manko de teritorio – ĝi ĝuas la samajn suverenajn rajtojn de la aliaj landoj, kiel agnoskas kaj garantias 37 Ŝtatoj.
Kiel plenrajta membro de la internacia komunaĵo, la Malta Ordeno ne nur ĝuas la suverenajn garantiojn de eksterteritorieco, laŭ la internacia juro, por siaj romaj sidejoj en strato Condotti kaj sur la monteto Aventino, sed ĝi ankaŭ rajtas libere fabriki monon, ĉar tio estas fundamenta esprimo de suvereneco.
La unuaj moneroj de la maltaj Kavaliroj (tiam en la insulo Rodo) datumas de 1307-a; sed ekzistas ankaŭ pli antikvaj “moneroj”, kiuj apartenas al la palestina periodo. La monfarado daŭris ĝis 1523-a, kiam Rodo, post memorinda sieĝo, estis konkerita de Turkoj. Ricevinte Malton kiel sidejon flanke de la imperiestro Karolo la kvina, la Kavaliroj denove fabrikis monerojn de 1534-a ĝis 1798-a.
Sekvis longa intervalo, dum kiu la kavaliroj elmigris unue al Feraro, poste al Mesino, Katano kaj fine al Romo, kie ili rekomencis fabriki monerojn en 1961-a, el oro, arĝento kaj bronzo, laŭ la antikva monsistemo baziĝanta sur la venecia zekino.
La kolektado de la moneroj de la Malta Ordeno estas tre vasta, ĉar ĝi ampleksas kvin jarcentojn da historio; temas pri moneroj belaj kaj raraj, negocataj en la tuta mondo. Sed ankaŭ la modernaj serioj estas serĉataj kaj aprecataj, pro la prestiĝo ĝuata de la Ordeno, pro la limigita eldonkvanto kaj pro la elstara arta kvalito.
La serioj de la moneroj de l’ Ordeno ne havas profitan celon: la moneroj kaj la poŝtmarkoj de ĝi eldonataj alportas nur tre malgrandan parton el la mono bezonata por la multnombraj bonfaraj kaj asistaj iniciatoj de la Ordeno mem: leprulejoj, hospitaloj, ambulatorioj, infanvartejoj en la tuta mondo, sed ankaŭ aviadiloj, trajnoj kaj ŝipoj ekipitaj kiel hospitaloj, ambulancoj, milit-hospitaloj, kaj eĉ kuracistaj kaj farmaciistaj taĉmentoj regule aliĝantaj al la armeoj de pluraj landoj: kompleksa kaj vasta agado, kiu ekzemple pruvis sian efikecon dum la vjetnama milito.
Malantaŭ arkaikiĝintaj kaj kritikeblaj uniformoj, pludauras la idealo de kavalerio je la servo de la malfortuloj kaj suferantoj el la tuta mondo, sen distingo pri raso, nacieco kaj religio.
Radio Roma-Esperanto, 24.7.1977; “Espero katolika” 1978-1, p. 19-20
°°°°°
UN PICCOLO STATO SENZATERRITORIO
Testo di Velia Corsini
Pochi sanno che in una delle più lussuose vie di Roma, e precisamente in via Condotti, ha sede una piccola zecca, la più piccola del mondo, dove l’Ordine di Malta produce le sue monete. In una officina lillipuziana ma bene attrezzata, nascono ogni anno le serie dell’Ordine, da non confondere con quelle della Repubblica di Malta. Si tratta di monete di uno Stato senza territorio, perché l’Ordine da quasi 180 anni non possiede più un palmo di terra sotto la sua sovranità; la colpa è di Napoleone, che nel 1797 tolse Malta ai suoi Cavalieri, e non molto tempo dopo la consegnò alla Gran Bretagna. Non per questo, però, l’Ordine perse la sua personalità giuridica internazionale; difatti, è il più singolare degli Stati indipendenti, perché – malgrado la mancanza di territorio – gode degli stessi diritti sovrani degli altri Paesi, come riconosciuto e garantito da 37 Stati.
In quanto soggetto a pieno titolo della comunità internazionale, l’Ordine di Malta non solo gode delle garanzie sovrane di extraterritorialià, secondo il diritto internazionale, per le sue sedi romane in via Condotti e sull’Aventino, ma anche ha il diritto di coniare liberamente moneta, perché questa è una fondamentale manifestazione di sovranità.
Le prime monete dei Cavalieri di Malta (allora nell’isola di Rodi) risalgono al 1307; ma esistono anche “monete” più antiche, che appartengono al periodo palestinese. La coniazione durò fino al 1523, quando Rodi, dopo un memorabile assedio, fu conquistata dai turchi. Ricevuta Malta come sede dall’Imperatore Carlo V, i Cavalieri coniarono nuovanente moneta dal 1534 al 1798.
Seguì un lungo intervallo, durante il quale i Cavalieri emigrarono prima a Ferrrara, poi a Messina, Catania e infine a Roma, dove nel 1961 ripresero a coniare moneta, in oro, argento e bronzo, secondo l’antico sistema monetario basato sullo zecchino veneziano.
La collezione delle monete dell’Ordine di Malta è molto vasta, perché abbraccia cinque secoli di storia; si tratta di monete belle e rare, commercializzate in tutto il mondo. Ma anche le serie moderne sono ricercate e apprezzate, per il prestigio di cui gode l’Ordine, per la tiratura limitata e per l’elevata qualità artistica.
Le serie di monete dell’Ordine non hanno scopo di lucro: le monete e i francobolli che esso emette forniscono solo una piccolissima parte del denaro necessario per le numerose iniziative di beneficienza e di assistenza dell’Ordine: lebbrosari, ospedali, ambulatori, asili nido in tutto il mondo, ma anche aerei, treni e navi attrezzati come ospedali, ambulanze, ospedali da campo, e perfino reparti di medici e di farmacisti regolarmente aggregati alle forze armate di vari Paesi: un’attività complessa e vasta, che ad esempio ha dato prova della sua efficienza durante la guerra del Vietnam.
Dietro arcaiche e discutibili uniformi, continua l’ideale di cavalleria a servizio dei deboli e dei sofferenti di tutto il mondo, senza distinzione di razza, nazionalità e religione.
Radio Roma-Esperanto, 24.7.1977; “Espero katolika” 1978-1, p. 19-20
Trad. Antonio De Salvo
