Il 4 dicembre ricorre la nascita (nel 1875) del poeta e drammaturgo austriaco, di origine ceca ma di lingua tedesca, René Rilke, conosciuto con il nome Rainer Maria Rilke (1875-1926)
it.wikipedia.org/wiki/Rainer_Maria_Rilke
eo.wikipedia.org/wiki/Rainer_Maria_Rilke
considerato il più grande poeta moderno di lingua tedesca, noto soprattutto per le raccolte “Duineser Elegien” (Elegie duinesi) – riferite ai suoi ripetuti soggiorni al castello di Duino (Devin in sloveno, Tybein in tedesco) presso Trieste – e “Die Sonetten an Orpheus” (Sonetti a Orfeo).
Viaggiò moltissimo, soprattuto in un’Europa dai confini non ancora ben definiti, senza legarsi mai stabilmente ad un luogo (negli ultimi anni di vita, visse addirittura come emigrato); per questo motivo, un tratto costante della sua produzione è il senso della mancanza di una patria e delle certezze fondamentali della vita.
Quando, nel 1919, l’Impero Austriaco si dissolse, Rilke divenne apolide; dovette accettare un passaporto cecoslovacco, ma si stabilì in Svizzera, dove morì ed è sepolto.
Rinvio, per le note biografiche, alle pagine di Wikipedia (è impossibile sintetizzare in breve spazio una vita densa di esperienze, di conoscenze e di viaggi); del resto, la poesia di Rilke, vicina a quella simbolista di Emile Verhaeren
ed influenzata dal pensiero di Friedrich Nietzsche, di Lev Tolstoj e di Franz Kafka
www.bitoteko.it/esperanto-vivo/eo/tag/franz-kafka/
è spesso di difficile comprensione.
Mi limito, quindi, a segnalare quello che di Rilke e su Rilke si trova in Esperanto, anche integrando quello che viene citato in Wikipedia:
– “Vorfrühling; Herbsttag; Der Panther; Liebeslied” (Annunzio di primavera; Giorno d’autunno; La pantera; Canto d’amore; Printempiĝo; Aŭtuna tago; La pantero; Amkanto), trad. Guido Holz, in Übertragungen = Transkondukoj, Messkirch, Gmeiner, 1988, p. 83-86;
– “Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke (Canto d’amore e morte dell’alfiere Cristoforo Rilke; La kanto pri amo kaj morto de la flagisto Kristof Rilke), trad. Josef Mader, Wien, Klag, 1993;
- “Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke (Canto d’amore e morte dell’alfiere Cristoforo Rilke; La kanto de Amo kaj Morto de la Standardisto Kristoforo Rilke), trad. Ramón Rius Santamaria, 2004
www.angelfire.com/falcon/ramonrius/lit_rilke_korneto.htm
– “Duineser Elegien (Elegie duinesi; Duinaj Elegioj), le prime tre Elegie, trad. Vilhelmo Lutermano (Wilhelm Luttermann)
vlutermano.free.fr/rilko.html
- Advent (Avvento; Advent’), trad. Manfredo Ratislavo (Manfred Retzlaff)
argiope.poezio.net/version?poem-id=98&version-id=196,197&order=title
– Aber lieber Herrr…” (Ma caro signore…; Sed kara sinjoro…), trad. Cezar (Hans-Georg Kaiser), 2004
literaturo.org/HARLOW-Don/Esperanto/Literaturo/Poezio/cezarpoezio/sed_kara_sinjoro.html
- “Briefe an einen jungen Dichter” (Lettere a un giovane poeta; Leteroj al juna poeto), trad. A. Münz, revisione di Kálmán Kalocsay, Literatura Mondo, Budapest, 1934 (recensioni in “Literatura Mondo”- appendice letteraria 1935, p. 46-48 e in “Esperanto de UEA” 1936-3, p. 46);
– “Der Tod der Geliebten” (La morte dell’amata; La morto de la amatino), trad. Hilda Dresen, Literatura Mondo 1937-1, p. 13;
– “Liebeslied” (Canto d’amore; Amkanto), trad. Hilda Dresen, Literatura Mondo 1937-1, p. 13;
– “Aus einem April” (Da un aprile; El iu aprilo), trad. Hilda Dresen, Literatura Mondo 1937-1, p. 13;
– brani di Rilke si trovano nel volume di Rikardo Ŝulco (Richard Schulz) “La viro en la luno. Legolibro”, Paderborn, Esperanto-Centro, 1994 (recensione di Renato Corsetti ne “L’Esperanto” 1994-7, p. 12)
Trascrivo un articolo di Radio Roma-Esperanto sul Collegio Adriatico del Mondo Unito, oggi ospitato nel Castello di Duino, ed un trafiletto da “L’Esperanto” 1999-3, p.15.
Allego:
– il francobollo austriaco del 1976 per il cinquantenario della morte di Rilke (francobolli in suo onore sono stati emessi anche dalla Svizzera nel 1979, e dalla Germania nel 2000);
– la copertina e p. 76 della guida in Esperanto “Triesto inter Karsto kaj maro” (Trieste tra il Carso e il mare), edita nel 2013 dall’Associazione Esperantista Triestina (AET), con la presentazione del “Sentiero Rilke”.
RADIO ROMA – ESPERANTO
5.6.1982
KOLEGIO EN DUINO
Teksto de Nicolò Carandina, traduko de Antonio De Salvo
Ekde venonta septembro 1982.a, la kastelo de Duino, krute super la maro apud Triesto, fariĝos kolegio, kiu gastigos geknabojn el la tuta mondo, por edukaj kursoj en la jarduo tuj antaŭ la Universitato. Ekzistas jam kvin tiaj kolegioj (en Kimrio/ Britio, en Singapuro, en Kanado, en Sudafriko kaj en Novmeksikio/ Usono); sed tiu de Duino estos la unua sur la eŭropa kontinento. Ĝi nomigos “Adriatika Kolegio de la Unuiĝinta Mondo”.
La kolegio gastigos junajn stipendiulojn el tuta Eŭropo (la italoj estos 35), inkluzive Finnlandon, Sovetunion, Hungarion, Rumanion kaj Jugoslavion; krome, kelkaj gejunuloj venos el norda kaj suda Ameriko, el Mezoriento, el Malproksima Azio, kaj kelkaj estos elektitaj inter la rifuĝintoj prizorgataj de Unuiĝintaj Nacioj.
Tute aparta realaĵo, la Kolegioj de la Unuiĝinta Mondo proponas, samtempe, lernejan studadon kaj ampleksan programon de agadoj, kiuj stimulas la iniciatemon kaj la socian respondecon. Alivorte, la geknaboj sin metas je la servo de la proksimulo, por plibonigi la sociajn strukturojn kaj la kulturan nivelon.
La kolegio liveras studtitolon, la internacian bakalaŭrecon, kiu malfermas la pordojn de la Universitatoj de la tuta mondo (tiucela leĝo ebligos tion ankaŭ en Italio).
La studplano antaŭvidas ĝeneralan kaj elekteblan kleriĝon, kun specialiĝo en tri fakoj elektitaj de la gejunuloj mem. La studoj devas ampleksi almenaŭ ses fakojn, nome la patrinan lingvon kaj literaturon, unu fremdan lingvon, matematikon, natursciencojn, humanajn studojn, arton kaj muzikon. Krome, ĉiu studento devas sekvi aldonan lernofakon pri internaciaj problemoj kaj kurson pri “teorio de la kono”.
En la kolegio de Duino oni parolos la anglan kaj la italan, kaj oni studos la francan, la hispanan, la germanan, la rusan kaj la slovenan (en Duino ekzistas forta slovena minoritato).
La stipendioj estas proponitaj de publikaj kaj privataj instancoj; la Regiono Friulo-Julia Venetio (kie situas Duino) donacos dek tiajn stipendiojn, en unuopa valoro de 20 milionoj da italaj liroj.
La ideo starigi en la kastelo de Duino ĉi tiun kolegion (kiu havas tipe britan karakteron) datumas de antaŭ proksimume dek jaroj; lanĉita de Lordo Mountbatten, interkonsente kun la Princo Torre e Tasso “sinjoro de Duino”, ĝi estis alprenita, antaŭ nelonge, de la Princo de Kimrio, kiu parolis pri ĝi al la itala Prezidento Pertini. En mallonga tempo, oni realigis la premisojn por vivigi ĉi tiun renkontiĝejon por la geknaboj de ĉiuj kontinentoj.
“L’Esperanto” 1993-3, p. 15:
Dum la 31-a “Semajno de Internacia Amikeco” (februaro 1993), okazis anglalingva prelego fare de Anna Loewenstein Corsetti dum la studenta programo FOCUS ĉe la “Kolegio de la Unuigita Mondo” de Adriatiko, lokita en Duino (Triesto), danke al la kunlaboro kun norvega junulo (esperantisto) kiu studas ĉe la Kolegio. Bedaŭrinde la partopreno ne estis amasa kiel ni esperis, sed ni bone semis …
