Il 4 ottobre ricorre la nascita (nel 1875) del musicista napoletano Ernesto De Curtis (1875-1937) it.wikipedia.org/wiki/Ernesto_De_Curtis
autore della musica di celebri canzoni, sia in dialetto napoletano (“Voce ‘e notte”, “Torna a Surriento”) che in lingua italiana (“Non ti scordar di me”), di cui esiste la versione in Esperanto.
Oggi presento “Torna a Surriento”, le cui parole sono dovute a Giambattista De Curtis, fratello di Ernesto.
La canzone fu eseguita per la prima volta nel 1902, in occasione della visita a Sorrento dell’allora Presidente del Consiglio Giuseppe Zanardelli
it.wikipedia.org/wiki/Giuseppe_Zanardelli
Recenti ricerche hanno svelato che la canzone era stata già composta e depositata nel 1894, e che in origine aveva un significato sentimentale (l’invocazione di un innamorato alla sua amata perché tornasse); ma il brano fu invece spacciato come composto per l’occasione in onore di Zanardelli, con lo scopo di ricordare all’uomo politico la sua promessa di dotare Sorrento di un ufficio postale (nonché di un sistema fognario) a spese del Governo nazionale.
Nonostante la bellezza della canzone, Zanardelli non tornò a Sorrento; ma – quel che più conta – mantenne la sua promessa.
Una curiosità: la canzone è stata incisa anche in inglese, da Elvis Presley, con il titolo “Surrender”, ed è stata tradotta in Esperanto (con il titolo “Rezignu”) ed interpretata da Manŭel (Emanuele Rovere) nel CD “Duonvoĉe… tutkore” del 2011; ma si tratta di una versione con significato del tutto diverso dall’originale. Però negli USA forse si crede che la napoletana “Torna a Surriento” sia soltanto un’imitazione della versione inglese di Presley (come molti statunitensi sono convinti che la “pizza” sia un cibo tipicamente americano; a me è capitato di ricevere questa domanda: “Come chiamate la «pizza» in italiano?”).
Trascrivo il testo in napoletano della canzone “Torna a Surriento”, due versioni in Esperanto (di Luigi Minnaja e di Nicolino Rossi), la versione inglese cantata da Presley e quella in Esperanto cantata da Manŭel; inoltre allego:
– un annullo speciale (in dialetto napoletano) dell’ufficio postale di Sorrento del 15 settembre 1982, in occasione del “Convegno sulla canzone napoletana”.
- un’immagine di Sorrento, da una vecchia cartolina;
– la copertina del CD “Duonvoĉe… tutkore”.
TORNA A SURRIENTO
Parole di Giambattista De Curtis
Musica di Ernesto De Curtis
Vide ‘o mare quant’è bello!
spira tanta sentimento…
Comme tu, a chi tiene mente,
ca, scetato, ‘o faje sunnà!
Guarda gua’ chisti ciardine,
siente sie’ sti sciure ‘arancio…
nu prufumo accussì fino,
dint’’o core se ne va…
E tu dice: “Io parto, addio!”
T’alluntane da stu core…
Da la terra de ll’ammore,
tiene ‘o core ‘e nun turnà?!
Ma nun mme lassà,
nun darme stu turmiento…
Torna a Surriento:
famme campà!…
II
Vide ‘o mare de Surriento
che tesore tene ‘nfunno:
Chi ha girato tutt’’o munno,
nun ll’ha visto comm’a ccá!
Guarda, attuorno, sti Ssirene
ca te guardano ‘ncantate
e te vònno tantu bene:
Te vulessero vasà!…
E tu dice: “Io parto, addio!”
………………………..
VENU AL SORRENTO
Vortoj de Giambattista De Curtis
Muziko de Ernesto De Curtis
Trad. Luigi Minnaja
www.cinquantini.it/esperant/kantoj/napolaj.html#VENU%20AL%20SORRENTO
Vidu maron tiom belan.
Ĝi amsenton naskas kante
kiel vi, nur rigardante,
min sonĝigas en maldorm’.
Kaj rigardu ĉi ĝardenon.
flaru vi l’ oranĝoflorojn;
la parfumo penetrema
iras rekte al la kor’.
Vi por ĉiam adiaŭas,
vi foriras de ĉi koro.
Ĉu al lando de Amoro
ne reveni volas vi?
Sed ne lasu min
en tia korturmento!
Venu al Sorrento.
venu por mi!
Vidu maron de Sorrento,
de trezor’ ĝi kasas fonton:
ne troveblas en la mondo
maro bela kiel ĝi.
Vidu kiel la Sirenoj
vin rigardas ensorĉitaj,
ili amas adorplenaj
kaj dezirus kisi vin.
Vi por ĉiam adiaŭas,
vi foriras de ĉi koro.
Ĉu al lando de Amoro
ne reveni volas vi?
Sed ne lasu min
en tia korturmento!
Venu al Sorrento,
venu por mi!
VENU SORRENTON
Vortoj de Giambattista De Curtis
Muziko de Ernesto De Curtis
Trad. Nicolino Rossi
www.cinquantini.it/esperant/kantoj/napolaj.html#VENU%20SORRENTON
Vidu maron kiom belas!
Senton dolĉan ĝi inspiras,
iun vi pripensas certe
kaj lin veka tenas am’.
Jen rigardu ĉi ĝardenon;
flaru ĉi oranĝo-florojn:
ĉi parfumo sen reteno
ĝis la kor’ atingas jam….
Kaj vi diras: “Mi foriras!”
iras for de ĉi korflamo…
de la lando de la amo…
kiam, do, via reven’?
Sed ne lasu min,
ne donu ĉi turmenton!
Venu Sorrenton,
por mia ben’!
Vidu maron de Sorrento
kun trezoro sur la fundo,
kiu vagis tra mondo
ĝin ne vidis laŭ simil’.
La Sirenojn vi rigardu,
alsorĉite vin gapantaj,
al vi ame ili ardu
kaj vin kovrus per kisbril’ .
Kaj vi diras: “Mi foriras!”
iras for de ĉi korflamo…
de la lando de la amo…
Kiam, do, via reven’?
Sed ne lasu min,
ne donu ĉi turmenton!
Venu Sorrenton,
por mia ben’!
SURRENDER
(Doc Pomus, Mort Shuman – Ernesto De Curtis)
When we kiss my heart’s on fire
burning with a strange desire
and I know, each time I kiss you
that your heart’s on fire too.
So, my darling, please surrender
all your love so warm and tender
let me hold you in my arms, dear
while the moon shines bright above.
All the stars will tell the story
of our love and all its glory
let us take this night of magic
and make it a night of love.
Won’t you please surrender to me
your lips, your arms, your heart, dear
be mine forever
be mine tonight
REZIGNU
Vortoj de Emanuele Rovere
laŭ la ario de “Torna a Surriento” de Ernesto De Curtis
Viaj kisoj min fajrigas,
dezir’ mia freneziĝas
kaj mi scias, ke vi same
sentas fajron en la kor’.
Donu, amatino kara,
amon vian, ne estu avara!
Nun kuŝiĝu en brakoj miaj,
sub la lunbrila kares’.
Steloj mil, al posteuloj,
rakontados la fabelon
pri ĉi amo, poreterne:
vi kaj mi, feliĉa par’.
Do, bonvolu vi rezigni
reziston vian al mi.
Por ĉiam estu mia,
por ĉiam, por ĉiam!
