È prassi della Chiesa cattolica e di quella ortodossa festeggiare i Santi nel giorno della loro morte, che per il credente è il giorno della vera nascita (ad una vita nuova).
Fino a poco tempo fa, si facevano solo due eccezioni: per Maria (che si festeggia l’8 settembre alla nascita, ed il 15 agosto all’Assunzione, o Dormizione per gli ortodossi); e per Giovanni Battista (che si festeggia il 24 giugno alla nascita, ed il 29 agosto alla morte per decollazione, cioè decapitazione: confesso che da bambino, quando sentivo parlare di “San Giovanni decollato”, credevo ingenuamente che si trattasse di un aviatore).
Ma adesso si sta formando un’altra prassi: le feste liturgiche di alcuni moderni Papi proclamati Santi sono state fissate in giorni diversi da quello della morte:
- Pio X: morto il 20 agosto, festa il 21 agosto;
- Giovanni XXIII: morto il 3 giugno, festa l’11 ottobre;
– Giovanni Paolo II: morto il 2 aprile, festa il 22 ottobre.
Per questo parlo oggi (nel giorno della festa liturgica) di San Pio X (Giuseppe Sarto, 1835-1914)
it.wikipedia.org/wiki/Papa_Pio_X
eo.wikipedia.org/wiki/Pio_la_10-a
Anche se su quel Papa gli storici danno giudizi contrastanti, gli esperantisti, soprattutto quelli cattolici, non possono dimenticare la sua simpatia per l’Esperanto (tanto che nello statuto dell’IKUE è dichiarato uno dei Patroni celesti dell’Unione internazionale Cattolica Esperantista)
www.ikue.org/arkivo/statuto.html#3
Si veda, in italiano, il bell’articolo di Carlo Sarandrea sulla pagina del Museo Pio X di Salzano (Venezia):
www.museosanpiox.it/sanpiox/espsarandrea.html
e in Esperanto le pagine 156-157 di “Espero katolika” 2003-9/12 (che trascrivo in basso in formato testo).
Allego:
– la prima pagina del primo numero di Espero Katolika (1903), con la poesia del Sacerdote lituano Aleksandras Dambrauskas (Dombrowski) dedicata a Papa Pio X appena eletto
www.museosanpiox.it/sanpiox/esppoesia.html
– due cartoline in Esperanto su Pio X, per la beatificazione (1951) e per la canonizzazione (1954);
– p. 60 de “L’Esperanto” 1952-16/17, con la recensione del libro di Adolf Halbedl “Papa Pio X Beata”;
– il frontespizio dell’ampio studio su Pio X curato dal Prof. Quirino Bortolato, pubblicato dall’IKUE come allegato alla rivista “Espero Katolika” negli anni 2002-2004.
El “Espero katolika” 2003-9/12, p. 156-157:
La esperantista monsinjoro Luigi Giambene (26.11.1866 – Romo, 04.07.1944), akceptite en privata aŭdienco de Pio la 10a (02.06.1906), prezentis al la Papo la tutan kolekton de EK. Kun li ĉeestis aliaj romaj esperantistoj kaj la renkonto – laŭ tio, kion rakontos poste la partoprenintoj – ne estis formala, sed ĝi disvolviĝis kiel afabla interparolo.
La Papo legis laŭtvoce (kvankam malkorekte) la poeziaĵon al li dediĉitan, dirante je ĉiu verso: “Mi komprenas!”. Ĉi tiu estas la “transrakontita tradicio”, ĉar laŭ tio kion Giambene mem notis en la frontpaĝo de la bindita EK-kolekto donita al la Papo (kaj rericevita donace, kaj nun konservata en la IKUE-arkivo en Romo), la okuloj de Pio la 10a “falis sur la paĝon 65an. Li provis legi, ridetis, kaj poste diris: Mi ne povas legi, sed mi bone komprenas.
En la menciita bindita kolekto estas du “paĝoj 65” (ĉar ĝi enhavas plurajn jarkolektojn). La unua paĝo 65a entenas alian poemon de Pastro Dombrovski, titolitan “Dio”; la dua paĝo 65 entenas anoncon de la fondinto de EK, pastro Peltier, pri kunveno de katolikoj kadre de la unua kongreso de Esperanto en Boulogne-sur-Mer.
Giambene prezentis esperante skribitan peton de Beno por Peltier kaj la redaktoroj de EK.. Ankaŭ ĝin la Papo legis laŭte, kaj poste diris: “Mi ne skribas nun; sed mi sendos al vi skribaĵon pri tio”. Kaj 25 tagojn poste, 27.6.1906, la Papo sendigis leteron kun Apostola Beno “al la redaktoroj de l’ Revuo”. Jen la elitaligita teksto: “El la Vatikano, la 27an de junio 1906. Via tre respektinda Monsinjora Moŝto. Mi ricevìs la honoran komision sciigi al vi, ke la Sankta Patro favoranime kaj kun speciala plaĉo bonvolis akcepti la aperintajn numerojn de l ‘ revuo Espero Katolika, kiun vi humile prezentis al Li je la nomo de l’ Pastro Emilo Peltier. Bonvolu Via tre respektinda Monsinjora Moŝto konigi al la nomita Pastro la Papan plaĉon kaj komuniki la apostolan Benon, kiun Lia Sankta Moŝto donis al li kaj al la redaktoroj de l’ revuo.
Plenuminte la ricevitajn ordonojn, kun la sentoj de grandega estimo mi diras min, de Via Respektinda Mosto, tre sindonema Servanto, Giovanni Bressan ”.
La novaĵo pri la Beno alvenis al pastro Peltier la 28an de aŭgusto, ĝuste en la malferma tago de la Universala Kongreso en Ĝenevo. La Papa Beno estis oficiale anoncita ĉe la Kongreso, fare de ĝia prezidanto, la protestanta pastoro Schneeberger (“niaj katolikaj amikoj ricevis de la Papo altan aprobon, kiun mi komunikas al la Kongreso”); tondre aplaŭdis eĉ liberpensuloj. La franclingvan tradukon de la letero publikigis ĉiuj ĝenevaj ĵumaloj.
