Il 31 luglio è il probabile anniversario della morte (nel 1944) dell’aviatore e scrittore francese Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944)
it.wikipedia.org/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry
eo.wikipedia.org/wiki/Antoine_de_Saint-Exup%C3%A9ry
famoso soprattutto per il romanzo Le petit prince (Il piccolo principe)
it.wikipedia.org/wiki/Il_piccolo_principe
eo.wikipedia.org/wiki/La_Eta_Princo
tradotto in centinaia di lingue, con sei edizioni in Esperanto:
– a stampa, trad. Pierre Delaire, con illustrazioni in bianco e nero, ad Orléans (Francia) nel 1961;
– a stampa, trad. Miyake Shihei, in Giappone nel 1978;
– a stampa, trad.Pierre Delaire, profondamente rivista e con illustrazioni a colori, a Montreal (Canada) nel 1984;
– a stampa, in forma di racconto sceneggiato, a Zagabria (Jugoslavia/ Croazia) nel 1990;
– a stampa, trad. Pierre Delaire rivista da un Comitato internazionale, in Canada nel 2010;
– in versione elettronica, raggiungibile in rete, ed. Inko (Svezia):
i-espero.info/files/elibroj/eo%20-%20saint-exupery,%20antoine%20de%20-%20la%20eta%20princo.pdf )
Il libro, in apparenza un racconto per l’infanzia, è invece “una favola per adulti”, densa di verità.
Trascrivo la recensione dell’edizione originale in Esperanto del 1961, dalla rivista “Esperanto de UEA” 1961-10, pag. 172, ed allego:
– la copertina del volume del 2010;
– le immagini della vecchia banconota francese da 50 franchi, dedicata ad Antoine de Saint-Exupéry;
– un francobollo tedesco del 2014 per “Il piccolo principe” (due curiosità: 1- non ci aspetterebbe una commemorazione tedesca, se si pensa che Antoine de Saint-Exupéry morì durante un’operazione aerea di guerra, abbattuto proprio da un caccia tedesco; 2- “scomparve” senza lasciare traccia, come il piccolo principe del racconto).
Antoine de Saint-Exupéry : LA ETA PRINCO. Esperanta traduko de Pierre Delaire. Kun desegnaĵoj de la aŭtoro; 100-paĝa libro – Eldonis: Esperantista Libro-Klubo “Edelvejso” Orléans, Francujo. Prezo : 8,90 gld., 35,60 st.
Jen denove ĉefverko, kiu aperis en vere bona, modela traduko en Esperanto! Ĝi ŝajne estas por infanoj, sed, mi konjektas, la verkisto unuavice celis la plenaĝulojn, la “grandpersonojn”, kiel li nomas nin. Ĉar en la mirinda fabelrakonto pri renkontiĝo kun princeto el malgranda planedo, pri ties ĉarma, aminda infaneco kaj saĝeco, pri liaj spertoj sur diversaj simbolaj planedoj kun diversaj, precipe egoistaj homtipoj, eble estas kelkaj partoj, kiujn la geknaboj ne trovos interesa kaj komprenebla. Sed la pli aĝaj, junuloj kaj plenaĝuloj, povas multon lerni el ĝi, ĉar ĝi per simplaj, ĉiam klaraj frazoj esprimas eternajn verojn. Mi konsentas kun la antaŭparolo de s-ro Ralph Harry, la konata aŭstralia esperantisto: Ĝi estas tre grava aldono al nia literaturo, kun bonega, imitinda stilo, kun altnivela pensoenhavo. Kia domaĝo, ke Saint-Exupéry mortis 44 jara, li malaperis kun sia aviadilo simile, kiel en lia verko malaperas La Eta Princo – por ke ĝi vivu, pensigu kaj kuraĝigu nin por ĉiam! Precipe por esperantistoj estas varmsenta la montro de la vera amikeco, ties simpleco kaj graveco.
Aparte ĉarma estas la – por la nuna generacio jam ne kutima – sinsekva uzado de “ci”, pri kiu nuna lernolibro kuraĝis deklari, ke ĝin oni jam ne uzas. Kaj jen libro plena de “ci”, kiu donas apartan intimecon kaj korvarmon! Al tio kompletige bone aliĝas la infanecaj desegnaĵoj – domaĝe sen la koloroj de la originalaj akvareloj de la talenta verkisto. – En la traduko mi trovis unu francismon: ĝenerale ni ne uzas “ĉe” kun akuzativo: “La vojoj kondukas ĉe la homojn”, por mi sonus pli trafe: “al la homoj”. Ankaŭ la vorto “agitiĝos” en libro ĉefe por infanoj sonus pli simple: “ekmoviĝos”. Kiam la verkisto portas en siaj brakoj la etan princon, al li ŝajnis, ke li portas “malfortan” trezoron”… “ke nenio estas pli malforta sur la tero”. Ĉu ne estus la ĝusta esprimo “malpeza”?!
Mi dankas, ke mi povis konatiĝi kaj amikiĝi kun La Eta Princo kaj kun Antoine de Saint-Exupéry! Faru vi la samon!
Pál Balkányi
(“Esperanto de UEA” 1961-10, p.172)
