Il 18 luglio ricorre la nascita (nel 1885) del poeta, scrittore e saggista italiano (romagnolo) Marino Moretti (1885-1979)
it.wikipedia.org/wiki/Marino_Moretti
famoso soprattutto per la raccolta “Poesie scritte col lapis”, pubblicata nel 1910, per la cui recensione il critico Giuseppe Antonio Borgese coniò il termine “crepuscolarismo”, con due significati:
– un atteggiamento in cui prevalgono i toni tenui, su argomenti di ogni giorno (la stessa espressione “scritte col lapis” nel titolo indica la labilità di quello che può essere facilmente cancellato) e con parole semplici;
– il progressivo spegnimento della poesia italiana, al termine di una parabola durata vari secoli, da Dante a Leopardi.
Nella produzione letteraria di Marino Moretti hanno ampio spazio i ricordi personali, in una vita durata 94 anni; ne sono un esempio le due poesie tradotte in Esperanto (pubblicate in “Literatura Foiro” 1985-89, pagg. 10-11, nella versione di Gaudenzio Pisoni):
- “Poggiolini – Poĝolini” (cognome di un compagno di scuola), testo italiano su
www.poesie.reportonline.it/poesie-di-marino-moretti/poesia-di-marino-moretti-poggiolini.html
– “Le prime tristezze” – La unuaj malĝojoj, testo italiano su
www.iger.org/ricerca/gruppi/voci/le-prime-tristezze/
che parlano in tono malinconico degli anni della scuola (Moretti non riuscì a completare gli studi ginnasiali, perché giudicato di scarso rendimento).
In “Literatura Mondo” 1935-6, pagg. 112-114, è pubblicato il racconto “Kaŭĉuka porketo”, nella traduzione di Giovanni Saggiori.
Trascrivo il testo in Esperanto de “Le prime tristezze”, ed allego un ritratto dell’autore (lo stile mi sembra quello di Gianluigi Gimelli), da “Literatura Foiro”1985-89, p. 10.
UNUAJ MALĜOJOJ
Amikinet’, al kiu mi sugestis
forĵeti l’ malŝatatajn horojn splite
dum en dezerta horo, senprofite,
vaniĝas la deziroj kiuj restis:
mi eksciigos vin, ho Valentina,
pri miaj knabaj tristoj kaj izoloj
faritaj pli el tim’ ol el paroloj,
pli ol el preĝo, el ribel’ rutina.
Lernejon vizitadis mi, knabeto,
sed foje diris mi: “Hodiaŭ ne!”.
Farite. Kaj promene laŭ ale’
ĝis tagomez’ mi vagis en sekreto.
Kaj tiel ofte. Klason preterlasis,
post tiu trista tago, mi plurfoje:
ĝis tagomez’ promenis mi survoje,
sed tiuj horoj, ve!… neniam pasis!
Rimorso tiam tenis mian koron
kiu perdiĝis en liber’ amara:
kiom mi timis ke sinjor’ najbara
min vidos kaj renkontos mi l’ doktoron!
Mi pensis pri la klasa benk’ sen mi,
pri la registr-alvok’ (ho, mia nomo
tra la silent’!) kaj ŝajnis mi fantomo
pendanta sur l’ abismon de l’ neni’…
La antaŭurbo vidis min obstini
en marŝo traĝardena, novastrata,
kaj pensis mi: “Ĉu estos demandata
hodiaŭ Poĝi? Eble Poĝolini?”.
Mi en mi mem ripetis lecionon
pri Rozamunda, Karlo, Berengaro (*),
sed estis mia voĉo ritma knaro
eĉ ne havante humanecan sonon.
Kiom da fojoj mi vin embarasis,
ho vojirantoj, por ekkoni horon
dum mia voĉo havis preĝ-angoron!
Sed tiuj horoj, ve!… neniam pasis!
Ho kiu, kiu al mi donos horojn
perditajn tiel en knabeco mia?
Ne vi, ne vi, per forto nostalgia
en mi vekanta novajn kordolorojn,
ne vi, ĉar vi preferas frunton klini
ol montri penson kaj la larmon, pigre
glitantan el okul’ ombrita nigre;
kaj eĉ ne Poĝi, eĉ ne Poĝolini.
(*) Rozamunda, edzino de Alboeno, longobarda reĝo (6-a jc). Karlo estas Karolo la Granda. Berengaro: Berengarius I reĝo de Italio kaj, poste, imperiestro (j. 915).
Marino Moretti, trad. Gaudenzio Pisoni
(el “Literatura Foiro” 1985-89, p. 10-11)
